ՌԴ-ի հետ լարված հարաբերությունները կարող են Բաքվին ստիպել իրականացնել իր վաղեմի ցանկությունը՝ ստեղծել «Զանգեզուրի միջանցքը»․ Stratfor
Ադրբեջանի և Ռուսաստանի միջև դիվանագիտական վեճը ցույց է տալիս Կրեմլի ազդեցության անկումը Կովկասում, և ավելի ու ավելի հնարավորություն կտա մրցակից ուժերին լրացնել այդ բացը, հատկապես, եթե թշնամանքը սրվի․ գրել է Stratfor վերլուծական կենտրոնը։
Վերջին օրերին Բաքուն և Մոսկվան փոխանակվել են փոխադարձ միջոցներով, որոնք էլ ավելի են թուլացրել նրանց հարաբերությունները: Այս ճգնաժամը ցույց է տալիս Բաքվի և Մոսկվայի միջև քայքայված կապերը, որոնց բարդ հարաբերությունները սրվել են 2024 թվականի վերջից։ Խորհրդային Միության փլուզումից ի վեր Ռուսաստանը զգալի ազդեցություն է ունեցել Ադրբեջանում, որը համարում է Կովկասում իր ավելի լայն ազդեցության ոլորտի մաս՝ քաղաքական, տնտեսական, ռազմական, մշակութային և այլ ազդեցության աղբյուրների շնորհիվ։
Այնուամենայնիվ, անկախ երկիր դառնալուց ի վեր Ադրբեջանը ձգտել է Ռուսաստանին հեռու պահել։ Վերջերս Բաքուն ձգտել է հավասարակշռել Մոսկվայի հետ սերտ կապերը այլ երկրների հետ՝ այդ թվում՝ Թուրքիայի, մի շարք եվրոպական երկրների, Միացյալ Նահանգների և Չինաստանի հետ հարաբերությունների զարգացմամբ՝ հիմնականում օգտագործելով իր՝ որպես արագ զարգացող նավթի և գազի արտադրողի կարգավիճակը։
Ադրբեջան-Ռուսաստան ավելի սերտ հարաբերությունների համար հնարավորություն է ստեղծվել 2023 թվականի սեպտեմբերին, երբ ադրբեջանական ուժերը հարձակվել են հայկական զորքերի վրա Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում, մինչդեռ ռուս խաղաղապահները կանգնած էին կողքին։ Հակամարտության հետևանքով՝ Ռուսաստանը, որը պատմականորեն աջակցել է Հայաստանին Ադրբեջանի հետ տասնամյակներ շարունակ տևած մրցակցության մեջ, կարծես թե, հրաժարվել է իր նախկին քաղաքականությունից՝ հօգուտ Բաքվի հետ կապերի խորացման։ Բաքվի և Մոսկվայի միջև կապերը կտրուկ վատացան 2024 թվականի դեկտեմբերին, երբ ռուսական զինվորականները սխալմամբ խոցեցին Ղազախստանում վթարի ենթարկված ադրբեջանական ուղևորատար ինքնաթիռը, որի հետևանքով զոհվեց 38 մարդ։
Ռուսաստանը երբեք պաշտոնապես պատասխանատվություն չի ստանձնել միջադեպի համար։ Ռուսաստանի թուլացած ազդեցությունը Կովկասում արտաքին ուժերին հնարավորություն է տալիս մեծացնել իրենց ազդեցությունը, հատկապես, եթե Բաքվի և Մոսկվայի միջև հարաբերությունները շարունակեն վատթարանալ: Անշուշտ, երկու կողմերն էլ ունեն խթաններ լարվածությունը թուլացնելու համար: Ադրբեջանի համար Ռուսաստանի հետ ավելի թշնամական հարաբերությունները կարող են Մոսկվային ստիպել վերականգնել մրցակից Հայաստանին տրամադրվող ռազմական և այլ աջակցությունը և/կամ ակտիվացնել ասիմետրիկ գործողություններ, ինչպիսիք են առևտրային սահմանափակումների կիրառումը և կիբերհարձակումների իրականացումը՝ Բաքվի կառավարության վրա ճնշում գործադրելու համար: Արդյունքում՝ Ալիևի մինչ այժմ արված գործողությունները ենթադրում են, որ նա ավելի շատ հետաքրքրված է իրավիճակից օգտվելով՝ ամրապնդելու իր ներքին քաղաքական վերահսկողությունը, քան՝ Ռուսաստանին նյութական վնաս հասցնելով:
Ռուսաստանի հետ լարված հարաբերությունները կարող են Բաքվին ստիպել իրականացնել իր վաղեմի ցանկությունը՝ ստեղծել «Զանգեզուրի միջանցքը», որը կապում է մայրցամաքային Ադրբեջանն իր Նախիջևանի էքսկլավի հետ Հայաստանում, ինչը կմեծացնի Անկարայի ազդեցությունը Կովկասում, քանի որ դա կստեղծի ցամաքային միջանցք, որը կապում է Թուրքիան Ադրբեջանի հետ: Ռուսաստանը նաև ռիսկի կդիմի կորցնելու Ադրբեջանի միջով անցնող կարևոր միջանցքը, որը թույլ կտա խուսափել Արևմուտքի պատժամիջոցներից և առևտուր անել Իրանի հետ: Սակայն նույնիսկ եթե երկուսն էլ նվազեցնեն ներկայիս լարվածությունը, թշնամանքը ցույց է տալիս Ռուսաստանի ազդեցության աճող կորուստը Կովկասում, քանի որ Երևանը ցույց չի տալիս Մոսկվայից կախվածությունը նվազեցնելու համար արտաքին քաղաքականության իր ավելի լայն վերակողմնորոշումից հրաժարվելու որևէ նշան։
Այս իրողությունները նշանակում են, որ, հատկապես, եթե Ադրբեջանի և Ռուսաստանի միջև թշնամանքը սրվի, տարածաշրջանից դուրս գտնվող երկրները ավելի շատ հնարավորություններ կունենան օգտագործելու Ռուսաստանի ազդեցության կորուստը, մասնավորապես, քանի որ Կրեմլը շարունակում է կենտրոնացած մնալ Ուկրաինայի պատերազմի վրա։ Թուրքիան ամենաշատն է շահում, հատկապես, քանի որ, կարծես, քայլեր է ձեռնարկում Հայաստանի հետ հարաբերությունները կարգավորելու համար։ Սակայն շահելու են և՛ Եվրամիությունը, որն ավելի ու ավելի է Ադրբեջանին համարում էներգիայի հիմնական աղբյուր և՛ Միացյալ Նահանգները, որը Ադրբեջանին համարում է օգտակար իրանական ազդեցությանը հակազդելու համար։ Չինաստանը նույնպես հնարավորություն կունենա ամրապնդել իր ազդեցությունը տարածաշրջանում՝ հիմնվելով Ալիևի 2025 թվականի ապրիլին Պեկին կատարած պետական այցի ընթացքում Ադրբեջանի հետ կնքված իր համապարփակ ռազմավարական գործընկերության համաձայնագրի վրա։
