Ո՞վ է Մհեր Ենոքյանը. ցմահ դատապարտյալի պատմությունը
Ցմահ դատապարտյալ Մհեր Ենոքյանը, 26 տարվա բանտարկությունից հետո, վաղաժամկետ ազատ է արձակվել։ Դատախազությունը, սակայն, բողոքարկել է այս որոշումը։
Վերհիշենք՝ ո՞վ է Մհեր Ենոքյանն ու ի՞նչ մեղադրանքով է մահապատժի դատապարտվել, որն էլ, ավելի ուշ փոխարինվել էր ցմահ բանտարկությամբ։
Մհեր Ենոքյանը ծնվել է 1975 թվականին։ Ուսումը սկսել է Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանում, սակայն 1996 թվականին կալանավորվելու պատճառով այն չի ավարտել։
Սպանության գործ, որը փոխեց ամեն ինչ 1996-ի հուլիսին հայտնաբերվում է 21-ամյա ուսանող Իոսիֆ Աղաջանովի դին։ Դեպքից կարճ ժամանակ անց ձերբակալվում են նրա երկու դասընկերները՝ Մհեր Ենոքյանը և Արամ Հարությունյանը։ Մեղադրանքի համաձայն՝ նրանք միասին Աղաջանովին առևանգելու, փրկագին պահանջելու ծրագիր են կազմել, ապա դաժանաբար սպանել են դասընկերոջը։
Արամ Հարությունյանը դատարանում ընդունել է մեղքը և դատապարտվել 15 տարվա ազատազրկման։ Մհեր Ենոքյանը մեղքը չի ընդունել՝ պնդելով, որ ինքն անմեղ է, իսկ դատական գործը լուրջ դատավարական խախտումներով է ընթացել։
1998-ին դատարանը նրան դատապարտել է մահվան, որը 2003-ին՝ մահապատժի վերացմամբ պայմանավորված, փոխարինվել է ցմահ ազատազրկմամբ։
Կյանքը ճաղերի հետևում Բանտում անցկացրած տարիներին Մհեր Ենոքյանը իրավաբանական կրթություն է ստացել՝ 2018-ին ավարտելով Հայ-ռուսական համալսարանը։ Դիպլոմային աշխատանքը եղել է «Ուժի մեջ մտած դատավճիռների վերանայումը» թեմայով։
Ենոքյանը տասնյակ հոդվածներ է հրապարակել «Հետք» հետաքննող լրատվամիջոցի համար՝ հաճախ անդրադառնալով արդարադատության խնդիրներին, բանտային համակարգին, մարդու իրավունքների խախտումներին։
Մհեր Ենոքյանը բանտում ամուսնացել է «Հետք»-ի լրագրող, փաստաբան Զարուհի Մեջլումյանի հետ։ Զույգը ծանոթացել էր մասնագիտական կապի միջոցով՝ լրագրական նյութերի պատրաստման ընթացքում։
Զարուհի Մեջլումյանը բազմիցս ասել է, որ հավատում է Ենոքյանի անմեղությանը և նրա ներսից տեղի ունեցած փոփոխությանը։
Պայքար՝ ազատության համար
Մհեր Ենոքյանը բազմաթիվ անգամներ բողոքարկել է իր գործը՝ փորձելով հասնել վերանայման։ Իրեն աջակցող իրավապաշտպանները մատնանշել են գործի քննության ընթացքում թույլ տրված գործընթացային խախտումները և պահանջել արդար նոր քննություն։
2019 թվականին քննարկվում էր նրա ներման հնարավորությունը, ինչը մեծ հասարակական աղմուկ էր առաջացրել։ Զոհի ընտանիքը կտրականապես դեմ էր, և իրավական կառույցները չգնացին ներում շնորհելու ճանապարհով։
2022 թվականին դատարանը որոշել է, որ Մհեր Ենոքյանը կարող է պատիժը կրել բաց ռեժիմով։ Սա նշանակում է՝ բանտից դուրս գալու որոշ ազատություն՝ սահմանափակ ժամերի և վերահսկողության պայմաններում։
2024 թվականին նրա պայմանական վաղաժամկետ ազատման դիմումը մերժվել է։ Դատական ատյանները եզրակացրել էին, որ դեռևս բավարար հիմքեր չկան ազատության վերադարձի համար։
Մհեր Ենոքյանի պատմությունը շարունակում է հանրային վեճի առարկա մնալ։ Մի մասը նրան տեսնում է որպես կրթված, արդարություն փնտրող մարդ, որ կրել է անարդար պատիժ։ Մյուսները՝ որպես վտանգավոր մարդ, որ պետք է մնա ճաղերի հետևում։
