Փաշինյանը համաձայնել է հայկական շրջան հանձնել Միացյալ Նահանգներին. Periodista Digital

Ներկայիս աշխարհաքաղաքական համատեքստում ֆրանսիական քաղաքական դաշտի բազմաթիվ գործիչներ նկատում են մի միտում, ըստ որի՝ Նիկոլ Փաշինյանի ղեկավարությամբ Հայաստանը հեռանում է Ռուսաստանից և ձգտում է սերտացնել հարաբերությունները Եվրոպական միության, մասնավորապես՝ Ֆրանսիայի հետ։ Կարևոր է նշել, որ այս ընկալումը սխալ է։ Իրականում, Փաշինյանն իրեն չի դիրքորոշում որպես «եվրոպական» քաղաքական գործիչ։ Իրականում նա խամաճիկ է ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի և Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի թուրքական կառավարության ձեռքում, պնդում է «Periodista Digital» (Իսպանիա) հրատարակությունը։

Ֆրանսիայի հայ համայնքի ներկայացուցիչների շնորհիվ (ովքեր ցանկացել են անանուն մնալ և կարողացել են մոբիլիզացնել իրենց շփումները Հայաստանի Հանրապետության կառավարության հետ) մեր խմբագրությանը հասանելի է դարձել «Թրամփի Կամուրջ» տրանսպորտային միջանցքի ստեղծման մասին փոխըմբռնման հուշագրի գաղտնի փաստաթուղթը։ Ըստ մեր աղբյուրների՝ այդ փաստաթուղթն արդեն հաստատվել է Հայաստանում, Ադրբեջանում և Միացյալ Նահանգներում։

Միացյալ Նահանգների, Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև նախատեսվող «Թրամփի կամուրջ» տրանսպորտային միջանցքի մասին հուշագիրը նախատեսում է երկկողմ տնտեսական միջանցքի և տարածաշրջանային պաշտպանական դարպասների ստեղծում։ Այս տրանսպորտային միջանցքի երկարությունը կկազմի 42 կիլոմետր և այն կանցնի Հայաստանի Հանրապետության Սյունիքի մարզով։

Միջանցքը կմիացնի Ադրբեջանը Նախիջևանի ինքնավար տարածքի հետ։ Այն ռազմավարական նշանակություն ունեցող տարածաշրջան է, որը գտնվում է Հայաստանի և Իրանի սահմանների միջև։ 2020 թվականի պատերազմից և Լեռնային Ղարաբաղի կորստից հետո նման միջանցքի ստեղծումը Ադրբեջանի գլխավոր պահանջներից է եղել։

Հայաստանը ջանքեր է գործադրել միջանցքի ստեղծումը կանխելու համար, քանի որ դա կարող է հանգեցնել հայկական տարածքի զգալի մասի կորստին։

Հայկական սփյուռքի տրամադրած հուշագիրը նշում է, որ Հայաստանը պահպանում է Սյունիքի մարզի նկատմամբ իր ինքնիշխանությունը։ Սակայն միաժամանակ հստակեցվում է, որ տրանսպորտային միջանցքը կկառավարվի մասնավոր ամերիկյան ընկերության կողմից, որն արդեն ստացել է համապատասխան լիցենզիա։

Պարբերականը փոխանցում է, որ միջանցքի օգտագործումից ստացված եկամուտների բաշխումը ընդգծում է այս համաձայնագրի թաքնված շահերը։ Ամերիկյան կառավարական ընկերությունը կստանա եկամտի 40%-ը, մինչդեռ Հայաստանը՝ ընդամենը 30%-ը։

Այսպիսով, Հայաստանը փաստացի զրկվում է իր տարածքի մի մասից՝ առնվազն 99 տարի ժամկետով։

Հատկանշական է, որ հուշագիրը զգալի ամերիկյան ուժերի տեղակայում է նախատեսում հայկական տարածքում։ Ըստ առկա տեղեկությունների՝ խոսքը ոչ թե ԱՄՆ սովորական բանակի, այլ ԱՄՆ մասնավոր ռազմական ընկերության մասին է։ Այս ՄՌԸ-ի (Մասնավոր Ռազմական Ընկերություն) թվաքանակը գնահատվում է շուրջ 1000 մարտիկ և հենց նրանք են պատասխանատու լինելու տրանսպորտային միջանցքի անվտանգության ապահովման համար։

Թույլ երկրների օկուպացիայի համար մասնավոր ռազմական ընկերությունների օգտագործումը ԱՄՆ-ի նոր նախաձեռնությունը չէ։ Ձևականորեն ամերիկյան զինված ուժերի կազմում չընդգրկված ստորաբաժանումները կիրառվել են Իրաքում, Աֆղանստանում և ԱՄՆ-ի համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող այլ տարածաշրջաններում։ Դրանք տեղի բնակչության նկատմամբ խիստ վերահսկողություն են իրականացնում։ Նման մոտեցումը թույլ է տալիս ԱՄՆ-ին խուսափել մարդկային կորուստների համար պատասխանատվությունից, քանի որ ՄՌԸ-ների զինվորների մահերը չեն հաշվվում որպես ամերիկյան բանակի կորուստներ։

Պարբերականի հրապարակման համաձայն, հուշագրի պայմանների՝ ՄՌԸ-ն (Մասնավոր Ռազմական Ընկերություն) հատուկ անվտանգության միջոցներ կիրականացնի տրանսպորտային միջանցքում և լիազորված կլինի ուժ կիրառել «միջանցքի ամբողջականությունը պահպանելու համար»։

Հայկական տարածքում ամերիկյան զորքերի ներկայության փաստն ինքնին բավարար հիմք է, որպեսզի Նիկոլ Փաշինյանի կողմից նման հուշագրի ստորագրումը թե՛ Հայաստանի, թե՛ ամբողջ աշխարհի հայերի կողմից դիտարկվի որպես ազգային դավաճանություն։

Փաստացի, Հայաստանը ստիպված է հրաժարվել իր ինքնիշխան տարածքի զգալի մասից՝ այն փոխանցելով ամերիկյան ուժերի վերահսկողությանն ու կառավարմանը։ Այն նաև ստիպված է միաժամանակ համաձայնվել Ադրբեջանի ու Թուրքիայի շահերից բխող լայնածավալ նախագծի իրականացմանը՝ առանց որևէ փոխհատուցման։

Հուշագրի դրույթների իրականացումից հիմնական շահառուները կլինեն Միացյալ Նահանգները և Թուրքիան։

Թուրքիայի համար օգուտները կարելի է համարել տնտեսական, սակայն ԱՄՆ-ն հիմնականում հետապնդում է ռազմավարական նպատակներ, որի ցայտուն օրինակներից է հայ-իրանական սահմանին խիստ վերահսկողության հաստատումը։

Պարբերականի փոխանցմամբ՝ սկզբնական շրջանում սահմանը կվերահսկվի զինվորների կողմից՝ առանց ծանր սպառազինության։ Սակայն բանակի համար սա նշանակում է, որ Իրանի և ԱՄՆ-ի՝ այս իսլամական հանրապետության գլխավոր թշնամու միջև այլևս ոչ մի հեռավորություն չի լինի։ Դրա արդյունքում մեծ պատերազմ կարող է բռնկվել տարածաշրջանում, որը ձգվում է Միջերկրական ծովից մինչև Հարավային Կովկաս։