ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև ռազմական հակամարտության վերսկսումը քիչ հավանական է, սակայն լիակատար խաղաղության համար խոչընդոտները պահպանվում են․ Fitch Ratings
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության շրջանակային համաձայնագիրը դրական քայլ է դեպի համապարփակ համաձայնագիր և նվազեցնում է ռազմական գործողությունների վերսկսման ռիսկը, չնայած խոչընդոտները մնում են․ այս մասին նշվել է Fitch Ratings-ի կանխատեսման մեջ:
Ինչպես նշվել է, խաղաղության համաձայնագրի հասնելը, հավանաբար, անմիջապես չի ազդի որևէ երկրի վարկանիշների վրա, բայց կարող է նպաստել միջնաժամկետ վարկային դրական միտումներին, մասնավորապես՝ ընդլայնված առևտրի միջոցով, որը կարող է խթանել աճը, չնայած դա դժվար է քանակապես գնահատել։
ԱՄՆ միջնորդությամբ կնքված և Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին ստորագրված համատեղ հռչակագիրը երկու երկրներին պարտավորեցնում է ընդունել խորհրդային դարաշրջանի սահմանները, հրաժարվել զինված ուժի կիրառումից և նախատեսում է «անարգել կապ» Ադրբեջանի և նրա Նախիջևանի էքսկլավի միջև՝ Հայաստանի տարածքով: Երրորդ կողմի դիտորդների մասնակցության դադարեցումը կբավարարի Ադրբեջանի վաղեմի պահանջը։
«Հռչակագիրը համապատասխանում է մեր այն սպասումներին, որ ռազմական հակամարտության վերսկսումը քիչ հավանական է, սակայն այն նախնական շրջանակ է՝ առանց տարանցիկ միջանցքի կառուցման կամ պարտավորեցնող պայմանագիր կնքելու համաձայնեցված ժամանակացույցի։ Տնտեսական աճի, կառավարության եկամուտների և առևտրի նյութական օգուտները տեսնելու համար կպահանջվի առնվազն մի քանի տարի։
Fitch-ը հասկանում է, որ Հայաստանը, հավանաբար, չի զիջի ինքնիշխանությունը միջանցքի նկատմամբ, որը հայտնի է « Թրամփի երթուղի՝ միջազգային խաղաղության և բարգավաճման համար» (TRIPP) անունով։ Այն կկառուցվի և, հավանաբար, կշահագործվի ամերիկյան ընկերությունների կողմից», -գրել է կենտրոնը։
Ընդգծվել, որ ադրբեջանական ևս մեկ պահանջ՝ Հայաստանի Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելու հանրաքվեն, քաղաքականապես դժվար է և անհավանական մինչև 2026 թվականի կեսերի խորհրդարանական ընտրությունները։
Աշխարհաքաղաքական ռիսկերի կայուն կրճատումը կարող է խթանել Հայաստանի աճը և նվազեցնել արտարժույթի անկայունությունը և հարկաբյուջետային ռիսկերը՝ միջնաժամկետ հեռանկարում՝ պաշտպանական ծախսերի կրճատման միջոցով։ Ադրբեջանի համար լարվածության նվազումը կարող է խթանել ներքին բարեփոխումների վրա ավելի մեծ կենտրոնացումը, ինչպիսիք են տնտեսական դիվերսիֆիկացիան և կառավարման ամրապնդումը, չնայած որ թափը սահմանափակ է թվում։
Հայաստանի համար աշխարհաքաղաքական ռիսկերի կայուն կրճատումը և Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորումը կախված են խաղաղության վերջնական պայմաններից և գործարքի իրականացումից։ Հայաստանի կայուն բարելավումը, հավանաբար, ժամանակ կպահանջի։
Ցամաքով շրջափակված Հայաստանի առևտրի մեծ մասն անցնում է Վրաստանով, ուստի՝ եվրոպական շուկաներ տանող ավելի արագ այլընտրանքային ուղիները, մասնավորապես՝ Թուրքիայի միջոցով, կաջակցեն Հայաստանի միջնաժամկետ տնտեսական աճի հեռանկարներին։ Fitch-ը չի ներառում այս գործոններն իր ներկայիս մակրոտնտեսական կանխատեսումներում՝ հաշվի առնելով բարձր անորոշությունը և խաղաղության գործընթացի շրջանակներում բանակցվող խոչընդոտները։
Երեք տասնամյակ տևած հակամարտությանը վերջ դնելու համար երկարատև խաղաղությունը կարող է նաև նվազեցնել Հայաստանի փոխարժեքի և հարկաբյուջետային ռիսկերը։ Վերջին տարիներին դրամն արժեզրկվել է լարվածության աճի ժամանակ։ Երկարձգվելու պարագայում՝ նման արժեզրկումը կարող է բացասական ազդեցություն ունենալ Հայաստանի հիմնական վարկային չափանիշների վրա, այդ թվում՝ պետական պարտքի ՝ հաշվի առնելով արտարժույթով պարտքի մեծ մասը։
Խաղաղության համաձայնագրից Ադրբեջանի վարկանիշի աճի հավանականությունն ավելի ցածր է։
