Քաղաքական մթնոլորտը ՀՀ-ում արդեն լարված է․ ո՞վ կհաղթի առաջիկա ընտրություններոմ․ Common Space
Հաջորդ տարի Հայաստանում կայանալիք խորհրդարանական ընտրությունները չեն կենտրոնանա տնտեսության կամ այլ ներքին հարցերի վրա, այլ՝ շրջակա տարածաշրջանում իրավիճակի և հարևանների հետ հարաբերությունների վրա. գրել է Common Space-ը։
Ըստ հոդվածի՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ռազմական պարտությունից և քաղաքական ցնցումներից հետո իր ապագան կապել է Ադրբեջանի հետ պատմական խաղաղության համաձայնագրի կնքման հետ։
Նշվել է, որ ՀՀ-ում այժմ հանրային վստահությունը բոլոր ժամանակների ամենացածր մակարդակի վրա է, իսկ ընտրողների շրջանում հիասթափությունը կարող է սա դարձնել 1991 թվականին անկախության հռչակումից ի վեր ամենաանկանխատեսելի քվեարկությունը։ Հայաստանում խորհրդարանական ընտրությունները կկայանան 2026 թվականի հունիսի 7-ին, որոնք կլինեն 2017 թվականի ապրիլից ի վեր առաջին կանոնավոր համազգային քվեարկությունը։
Իշխանության գալով՝ Փաշինյանը չուներ փորձ և համբերություն՝ երկիրը կառավարելու կամ Բաքվի հետ բանակցություններ վարելու՝ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ դեռևս եռացող հակամարտությունը լուծելու համար։ Չնայած պատերազմի բռնկման մշտական մտավախությանը՝ Փաշինյանի կառավարության մի շարք սխալներ և որոշ անխոհեմ գործողություններ ու խոսքեր դա անխուսափելի դարձրին 2020 թվականի սեպտեմբերին։ Երևանը պարտվեց այդ պատերազմում Բաքվին։ Շատ մեկնաբաններ կանխատեսում էին, որ սա կլիներ կամ պետք է լիներ Փաշինյանի վարչապետության ավարտը, սակայն 2021 թվականի հունիսին տեղի ունեցած արտահերթ ընտրությունները նրա «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությանը վերադարձրին իշխանության։
Չնայած աջակցության անկմանը՝ սա ուշագրավ նվաճում էր գործող վարչապետի համար, որը երկիրը հասցրել էր այն պարտությանը, որը լայնորեն համարվում էր ամոթալի։ Այն նաև, հավանաբար, Փաշինյանին մանդատ տվեց հետապնդելու իր այդքան գովաբանված «խաղաղության օրակարգը», չնայած մյուսները նրան մեղադրում էին դավաճանության համար։ Հենց այդ օրակարգն է լինելու հաջորդ տարվա քվեարկության կենտրոնում։ Եթե ընդդիմությունը չփոխի իր դիրքորոշումը, Փաշինյանը կլինի քվեաթերթիկում ընդգրկված միակ «խաղաղության թեկնածուն»։ Սակայն սա չի նշանակում, որ Փաշինյանի հաղթանակը երաշխավորված է։ Այնուամենայնիվ, 2023 և 2025 թվականներին Փաշինյանի «Քաղաքացիական պայմանագիրն» անհաջողություններ է ունեցել տեղական կարևոր ընտրություններում Հայաստանի երկու խոշոր քաղաքներում՝ Երևանում և Գյումրիում։ Այն միայն չնչին առավելություն ստացավ առաջինում և պարտվեց երկրորդում։ Ընդդիմությունն արդեն վերլուծում է այդ արդյունքները՝ հաջորդ տարվա ռազմավարությունը որոշելիս։ Ըստ դիտորդների՝ ընդդիմադիր կուսակցությունները պետք է բացատրեն իրենց դիրքորոշումն Ադրբեջանի հետ հակամարտության դադարեցման վերաբերյալ, այլ ոչ թե պարզապես դեմ լինեն Փաշինյանի հետ համաձայնեցվածին: Նրանք արդեն տարաձայություններ ունեն այն հարցի շուրջ, թե արդյո՞ք ռեժիմի փոփոխությունը կարող է իրականացվել ընտրությունների, փողոցային բողոքի ցույցերի, քաղաքացիական անհնազանդության, անհավանական իմպիչմենտի կամ կառավարական շենքերի գրավման միջոցով: Ինչպես նշվել է, Փաշինյանի վարկանիշը կայուն կերպով նվազել է 2020 թվականից ի վեր, ընդամենը 13 տոկոսն է վստահում վարչապետին։ Հատկանշական է, որ 61 տոկոսը չի վստահում որևէ քաղաքական առաջնորդի, ինչը տեղ է թողնում երրորդ ուժի ի հայտ գալու համար։ Մեկ նոր քաղաքական ուժի ստեղծման մասին արդեն հայտարարել է ռուս-հայ գործարար Սամվել Կարապետյանը, ով ներկայումս նախնական կալանքի տակ է ենթադրյալ հեղաշրջման մեղադրանքով։ Մինչև տարեվերջ կարող են ի հայտ գալ այլ նոր ուժեր։ Փաշինյանի համար իր խաղաղության օրակարգի իրականացումը կարող է կարևոր լինել՝ խուսափելու համար դժկամությամբ կոալիցիա կազմելու անհրաժեշտությունից , եթե նա չկարողանա հաղթել առաջին փուլում։ Եթե ոչ մի կուսակցություն չապահովի վճռորոշ հաղթանակ, սահմանադրությունը պարտադրում է երկրորդ փուլի քվեարկություն երկու առաջատարների մասնակցությամբ։ Քաղաքական մթնոլորտն արդեն լարված է։ Մի քանի ընդդիմադիր գործիչներ, այդ թվում ՝ Փաշինյանին հակառակ Հայ Առաքելական եկեղեցու հոգևորականներ, արդեն նախնական կալանքի տակ են, և հավանական է, որ նրա քննադատների վրա ավելի շատ ճնշում կգործադրվի։
Այնուամենայնիվ, պարբերականը նշել է, որ Փաշինյանը գնալով ավելի է կարևորում երկրի Սահմանադրությունը փոփոխելու անհրաժեշտությունը՝ երկրի համար հետպատերազմյան նոր ուղղություն ուրվագծելու համար։ Նա հույս ունի, որ դա արդյունավետորեն կվերացնի Քոչարյան և Սարգսյան ռեժիմների ժառանգությունը, և, զուգադիպությամբ, իր սեփականը՝ 2020 թվականից հետո՝ նոր սկիզբ դնելով չորրորդ հանրապետության՝ «իրական Հայաստանի» իր հայեցակարգին։ Սակայն դրա ընդունման համար անհրաժեշտ կլինի ընտրողների առնվազն մեկ քառորդի հավանությունը, ինչը հարցեր է առաջացնում այն մասին, թե արդյո՞ք խորհրդարանական ընտրությունների հետ դրա միաժամանակ անցկացումը կարող է ապահովել, որ այն չձախողվի միայն մասնակցության պատճառով։ Հակառակ դեպքում՝ այն պետք է անցկացվի ավելի ուշ՝ 2026 թվականին կամ նույնիսկ 2027 թ-ին, երբ նման խնդիրը կարող է ավելի դժվար լինել, եթե նույնիսկ ոչ անհնար։
