ԱՄՆ-ն պետք է խթանի Հայաստանի տարածաշրջանային ինտեգրումը և խորացնի կապերը տարածաշրջանի մյուս երկրների հետ․ The Atlantic Council
Երբ երկար ժամանակ պատերազմող Հայաստանի և Ադրբեջանի առաջնորդներն օգոստոսի 8-ին հանդիպեցին Սպիտակ տանը, նրանք նախաստորագրեցին խաղաղության համաձայնագիր, ոչ թե վերջնական պայմանագիր։ Նրանք նաև ստորագրել են համատեղ հռչակագիր՝ հիմնելով «Թրամփի երթուղին՝ միջազգային խաղաղության և բարգավաճման համար» (TRIPP), որը նախատեսված է Ադրբեջանը Նախիջևան անկլավի հետ կապելու համար՝ Հայաստանի միջոցով։ Միևնույն ժամանակ՝ Ռուսաստանը հանդես է գալիս որպես ամենամեծ պարտվող․ գրում է The Atlantic Council-ը։
Ըստ վերլուծության՝ Թրամփի վարչակազմն արժանի է գովասանքի՝ դաժան հակամարտության շուրջ զգայուն բանակցությունների միջնորդության համար։ Սակայն դիվանագիտական ճեղքումը հնարավոր է դարձել նաև Ռուսաստանի մի շարք սխալ հաշվարկների և Մոսկվայի կողմից իր հարևանների ինքնիշխանության անտեսման շնորհիվ։
Ըստ հեղինակների՝ ԱՄՆ-ն պետք է խթանի Հայաստանի տարածաշրջանային ինտեգրումը և խորացնի կապերը տարածաշրջանի մյուս երկրների հետ։
Երեսուն տարի տևած Ղարաբաղյան հակամարտության ընթացքում Մոսկվան խաղացել է երկու կողմերի հետ՝ Երևանին և Բաքվին կախվածության մեջ պահելու համար՝ ձգտելով գերիշխել նրանց նկատմամբ։
Տասնամյակներ շարունակ Հայաստանն իր անվտանգությունը վստահել է Ռուսաստանին՝ Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության (ՀԱՊԿ) միջոցով։ Սակայն, երբ 2022 թվականի սեպտեմբերին ադրբեջանական զորքերը մտան հայկական տարածք, Երևանի ռազմական օգնության խնդրանքը մերժվեց։ Իսկ 2023 թվականին ռուս խաղաղապահները մի կողմ կանգնեցին, երբ Բաքուն գրավեց Ղարաբաղը՝ ստիպելով նրա էթնիկ հայ բնակչությանը փախչել։ Ի տարբերություն դրա, Ադրբեջանը դուրս էր եկել Ռուսաստանի գլխավորած կոլեկտիվ անվտանգության համակարգից դեռևս 1999 թվականին, սակայն Մոսկվան շարունակում էր սիրահետել Բաքվին խոշոր զենքի վաճառքով և խորացնելով կապերն էներգետիկայի և այլ ոլորտներում՝ միաժամանակ հանդես գալով որպես Երևանի անվտանգության երաշխավոր և զենքի առաջատար արտահանող։
Քանի դեռ ռուս մեկնաբանները թերագնահատում են խաղաղության համաձայնագրի նշանակությունը, կովկասյան տարածաշրջանը շարունակում է կարևոր մնալ Մոսկվայի համար՝ ոչ միայն զգացմունքային, այլև՝ ռազմավարական առումով։ Կասպից ծովի ավազանը հարուստ է նավթով և գազով, և այնտեղ է գտնվում Միջին միջանցքը՝ Ասիայից Եվրոպա տարանցիկ ուղին, որը շրջանցում է և՛ Ռուսաստանը, և՛ Իրանը։
Ըստ վերլուծության՝ Վաշինգտոնում Ադրբեջան-Հայաստան խաղաղության համաձայնագրի ձեռքբերումը կարող է Ռուսաստանի նկատմամբ ազդեցության նոր լծակ դառնալ՝ ԱՄՆ գործընկերությունը կովկասյան տարածաշրջանում ընդլայնելով։ Սակայն երկարատև խաղաղության ապահովումը պահանջում է ավելին, քան TRIPP-ի կառուցումը։
