ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագիր կնքելու անհրաժեշտության Վաշինգտոնի համառ կոչերը ընդգծում են առկա աշխարհաքաղաքական զգալի խաղադրույքները.The Jamestown Foundation
Վաշինգտոնը Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության գործընթացը դիտարկում է որպես ավելի լայն աշխարհաքաղաքական խնդիր, քանի որ գործընթացի երկարաձգումը կարող է դրդել մյուս ուժերին օգտագործել հակամարտությունը՝ ելնելով իրենց շահերից: Այս մասին գրել է համաշխարհային հետազոտություններով և վերլուծություններով զբաղվող The Jamestown Foundation-ը: Ըստ վերլուծության՝ ամերիկացի դիվանագետներն առաջարկում են տնտեսական կապի նախաձեռնություն տարանցիկ երթուղիներով, որոնք անցնում են Ադրբեջանի և Հայաստանի տարածքով դեպի մոտակա տարածաշրջաններ:
ԱՄՆ պաշտոնյաների հայտարարությունները ցույց են տալիս, որ Միացյալ Նահանգները չի աջակցում Ադրբեջանի և Իրանի միջև Արաս միջանցքի նախագծին։ Վաշինգտոնը նաև դեմ է ՌԴ սահմանապահ ծառայությանը՝ որպես «տրանզիտի նկատմամբ վերահսկողություն» իրականացնելու հավանական կողմի «Զանգեզուրի միջանցքում» ներգրավելուն, ինչպես նախատեսված է Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև 2020թվականի նոյեմբերի եռակողմ հայտարարությամբ:
ԱՄՆ պաշտոնյաներն ընդունում են, որ դա միայն հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների խնդիր չէ. իրավիճակը նաև արտաքինից դիտվում է որպես խնդիր, որը կարող է վճռականորեն ազդել Միացյալ Նահանգների և նրա աշխարհաքաղաքական թշնամիների՝ առավել անմիջականորեն Ռուսաստանի, Չինաստանի և Իրանի միջև ավելի մեծ մրցակցության վրա:
Այս ֆոնին Վաշինգտոնը ձգտում է Հայաստանին և Ադրբեջանին մոտեցնել Արևմուտքին:
Զուգահեռաբար, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության շուրջ բանակցությունները որոշ ոլորտներում լավ են ընթանում, մինչդեռ այլ՝ պոտենցիալ ավելի կարևոր ոլորտներում, բախվում են խոչընդոտների։
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև անհապաղ խաղաղության պայմանագիր կնքելու Վաշինգտոնի համառ կոչերը ընդգծում են առկա աշխարհաքաղաքական զգալի խաղադրույքները: «Միացյալ Նահանգներն այս խաղաղությունը դիտարկում է ոչ միայն որպես տարածաշրջանային խնդիր, այլ՝ որպես ռազմավարական, առանցքային կետ, որը կարող է փոխել ուժերի հավասարակշռությունը և կապը Հարավային Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում, հատկապես տարանցման և էներգետիկ կապի հարցում: Չնայած որոշ ոլորտներում առաջընթացին, ինչպես, օրինակ, սահմանազատումը, զգալի խոչընդոտներ պահպանվում են, մասնավորապես՝ Հայաստանի Սահմանադրության հարցում։ Մինչ Միացյալ Նահանգները շարունակում է երկխոսության աջակցություն և ուղիներ առաջարկել, խաղաղության համապարփակ համաձայնագրի ճանապարհը շարունակում է մնալ մարտահրավերներով լի», – եզրակացրել են վերլուծաբանները:
