Իրան-ՀՀ հարաբերությունները կարող են վճռորոշ լինել Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքականության համար․ Special Eurasia
Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքական լանդշաֆտը զգալի փոփոխություններ է կրել 2020 թվականի Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո՝ Իրան-Հայաստան հարաբերությունները վերածելով ավելի ռազմավարական գործընկերության, գրել է Special Eurasia-ն։ Ինչպես նշվել է երկկողմ առևտուրը 2023 թվականին աճել է 43%-ով՝ հասնելով մոտ 600 միլիոն դոլարի՝ արտացոլելով տնտեսական կապերի խորացումը։
Վերլուծությունը ներկայացրել է, թե ինչպես են տարածաշրջանային վերջին զարգացումները, մասնավորապես անվտանգության ոլորտում համագործակցությունը և տնտեսական գործընկերությունը, վերափոխել Թեհրան-Երևան հարաբերություններն՝ աճող տարածաշրջանային մարտահրավերների ֆոնին: Իրան-Հայաստան հարաբերությունների վերջին զարգացումները արտացոլում են տարածաշրջանային անվտանգության բարդ հաշվարկները։ Թեհրանի աջակցությունը Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանը ամրապնդվել է մի քանի առանցքային դիվանագիտական իրադարձություններից հետո։ Երկրները բախվում են Ադրբեջանի ընդլայնվող տարածաշրջանային ազդեցության մարտահրավերներին, որոնք աջակցում են Իսրայելի հետ ռազմական համագործակցությանը: Սա դրդել է Իրանին և Հայաստանին ընդլայնել իրենց համագործակցությունն անվտանգության ոլորտում:
«Իրան-Հայաստան գործակցությունը վերածվել է ռազմավարական անհրաժեշտության, որն ապահովվում է կոնկրետ տնտեսական և անվտանգության ձեռքբերումներով», – նշվել է վերլուծությունում։ Ընդգծվել է, որ երկու երկրներն էլ բախվում են իրենց ռազմավարական շահերը պահպանելու մարտահրավերին՝ միաժամանակ խուսափելով տարածաշրջանային էսկալացիայից։
Նրանց հաջողության համար վճռորոշ գործոններն են՝ Հյուսիս-Հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքի զարգացումը, կիբերանվտանգության վերաբերյալ վերջին համաձայնագրի իրականացումը, ընդլայնված էներգետիկ համագործակցությունը և համատեղ սահմանային անվտանգության ուժեղացումը:
Այս գործընկերության ռազմավարական նշանակությունը դուրս է գալիս անմիջական տարածաշրջանային մտահոգություններից՝ պոտենցիալ ազդեցություն ունենալով Եվրասիական կապի ավելի լայն ձևերի վրա: Քանի որ տարածաշրջանը շարունակում է դիմակայել աշխարհաքաղաքական մարտահրավերներին և անվտանգության լրացուցիչ ռիսկերին, Իրան-Հայաստան հարաբերությունները կարող են վճռորոշ լինել Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքականության և տնտեսական ինտեգրման ապագա ճարտարապետության ձևավորման համար:
