Հայ-ռուսական հարաբերությունների ուշագրավ դրվագները վերջին շրջանում՝ Լավրով-Միրզոյան հանդիպմանն ընդառաջ
ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը կհանդիպի իր հայ գործընկեր Արարատ Միրզոյանի հետ։ Դիվանագիտական առաքելությունների ղեկավարները կքննարկեն երկկողմ հարցեր, համագործակցությունը Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) և այլ ասոցիացիաների շրջանակներում։
ТАСС-ը ներկայացրել է վերջին շրջանում հայ-ռուսական հարաբերությունների ուշագրավ դրվագները։ Ինչպես հայտարարել է ՌԴ ԱԳՆ-ն, կողմերը «կարծիքների մանրակրկիտ փոխանակում կանցկացնեն ռուս-հայկական հարաբերությունների ողջ շրջանակի, ԵԱՏՄ-ի և եվրասիական տարածքում այլ ինտեգրացիոն ասոցիացիաների շրջանակներում համագործակցության և գլոբալ արդի հարցերի շուրջ»։
Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվելու Հարավային Կովկասում տիրող իրավիճակին՝ շեշտը դնելով Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման վրա։ Մոսկվան ակնկալում է, որ առաջիկա հանդիպումը «կկայանա կառուցողական ձևով, կնպաստի համագործակցության գործնական խնդիրների առաջխաղացմանը և կնպաստի Անդրկովկասում անվտանգության և կայունության ամրապնդմանը»:
Երևանի ձգտումները դեպի ԵՄ Բանակցությունների ամենազգայուն թեմաներից մեկը, ամենայն հավանականությամբ, կլինի Եվրամիությանը (ԵՄ) Հայաստանի անդամակցության գործընթացը, որը մեկնարկել է հունվարի 9-ին հանրապետության կառավարության կողմից համապատասխան օրինագծի հաստատումից հետո։
2024 թվականին ռուսական դիվանագիտության արդյունքներին նվիրված ասուլիսում Լավրովը հայտարարել է, որ Հայաստանի անդամակցությունը ԵԱՏՄ-ին անհամատեղելի է ԵՄ-ին անդամակցելու նրա ցանկության հետ։ Նախարարը բարդ է համարել Մոսկվայի և Երևանի հարաբերությունները՝ նշելով, որ Հայաստանի կառավարությունը պետք է լուծի իր խնդիրները հարևան երկրների հետ, քան աջակցություն փնտրի ԵՄ-ից և ԱՄՆ-ից։ Ռուսաստանի փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկն ընդգծել է, որ Մոսկվան Եվրամիությանն անդամակցելու գործընթաց սկսելու Երևանի որոշումը դիտարկում է որպես Եվրասիական տնտեսական միությունից Հայաստանի դուրս գալու սկիզբ։ Միաժամանակ նա նշել է, որ դա «Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան ընտրությունն է, որի իրավունքն անկասկած ունի»։ ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու մերժում Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարար Գևորգ Պապոյանը նշել է, որ Երևանը մտադիր չէ դուրս գալ Եվրասիական տնտեսական միությունից։ Նրա խոսքով՝ Երևանը պետք է պահպանի, զարգացնի և բարելավի ԵԱՏՄ-ի հետ հարաբերությունների մակարդակը, ինչպես նաև հարաբերություններ հաստատի այլ կառույցների հետ։ Ակնկալվում է, որ ԵՄ-ին անդամակցելու օրինագիծը կքննարկվի հանրապետության խորհրդարանում այս ամսվա վերջին։ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ դա «բառի ուղիղ իմաստով չի նշանակում երկրի անդամակցություն Եվրամիությանը, քանի որ այս հարցի վերաբերյալ որոշում կարող է կայացվել միայն հանրաքվեի միջոցով»։
Հայաստանի մասնակցությունը ՀԱՊԿ-ին Երկկողմ բանակցությունների օրակարգում մեկ այլ հրատապ խնդիր կարող է լինել Երևանի հեռանալը Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության (ՀԱՊԿ) աշխատանքի բոլոր ձևաչափերից։ Ավելի վաղ Փաշինյանը հայտնել էր, որ Երևանը սառեցրել է իր մասնակցությունը ՀԱՊԿ-ին, քանի որ, ըստ նրա, այդ կառույցն իբր սպառնալիքներ է ստեղծել հանրապետության ինքնիշխանության համար։ Չնայած դրան՝ կազմակերպության գլխավոր քարտուղար Իմանգալի Թասմագամբետովի խոսքով, ՀԱՊԿ-ը դեռևս Հայաստանին դիտարկում է որպես իրավահավասար գործընկեր և պատրաստ է երկխոսության բոլոր հարցերի շուրջ։ Նոյեմբերին Լավրովը հանդիպում է ունեցել ՀԱՊԿ անդամ երկրների դեսպանների և մշտական ու լիազոր ներկայացուցիչների հետ, որին մասնակցել է նաև Ռուսաստանում Հայաստանի դիվանագիտական առաքելության ղեկավար Գուրգեն Արսենյանը։
Սակայն, ինչպես նշել է հանրապետության ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Անի Բադալյանը, դա չի փոխում Երևանի դիրքորոշումը կազմակերպության նկատմամբ։ Պուտինի և Փաշինյանի զրույցը Հունվարի 17-ին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հեռախոսով Փաշինյանի հետ քննարկել է երկկողմ հարցեր և Եվրասիական տնտեսական միության օրակարգը։ Անդրադարձ է եղել նաև երկու երկրների միջև համագործակցության հետագա խորացմանն, առաջին հերթին էներգետիկայի ոլորտում։ Կրեմլից հայտնում են, որ Երևանի նախաձեռնությամբ տեղի ունեցած զրույցի ընթացքում Հայաստանի վարչապետը պարզաբանումներ է տվել Երևանի՝ ԵՄ-ին անդամակցելու ձգտումների շուրջ ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ։ Ինչպես նշվել է, կողմերը նշել են «ԵԱՏՄ-ի շրջանակներում համատեղ աշխատանքից զգալի գործնական օգուտները, այդ թվում՝ Հայաստանի տնտեսության համար»։
