Թրամփի վարչակազմի իշխանության գալը չի նշանակում ամերիկա-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորում․ Eurasianet
Նախքան ԱՄՆ-ում նախագահական ընտրություններն Ադրբեջանի առաջնորդ Իլհամ Ալիևը բացահայտորեն արմատավորում էր Դոնալդ Թրամփի՝ Սպիտակ տուն վերադարձը: Ալիևը, հնարավոր է, ստացավ այն, ինչ ցանկանում էր, սակայն դա դեռևս բավարար չի լինի շուտով մեղմելու ԱՄՆ-Ադրբեջան կատաղի դիվանագիտական հարաբերությունները, գրել է Eurasianet-ը։
Ինչպես նշվել է, այս ամսվա սկզբին Բաքուն ազդարարել է, որ խզված երկկողմ հարաբերությունների վերականգնում չի սպասվում, երբ Ադրբեջանի Արտաքին գործերի նախարար Ջեյհուն Բայրամովը հայտարարեց, որ ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) գործունեությունն արգելվել է Ադրբեջանում: Բայրամովը նաև քննադատել է ԱՄՆ պաշտոնյաներին Ազատության աջակցության ակտի 907-րդ հոդվածում նշված դրույթներին հետևելու համար, ինչը թույլ չի տալիս Բաքվին ուղղակիորեն ստանալ ցանկացած տեսակի օգնություն ԱՄՆ կառավարությունից:
Վաշինգտոնը նման գործողություններ ձեռնարկել է իբր պատժելու Ադրբեջանին Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմում իր գործողությունների համար։ Ադրբեջանական ուժերը 2023 թվականի վերջին ձեռք բերեցին տարածքի լիակատար վերահսկողություն՝ մոտ 100,000 հայ բնակիչների ստիպելով փախչել:
2024 թվականի սկզբին Կոնգրեսում ներկայացված օրինագիծը, որը հայտնի է որպես Հայկական պաշտպանության ակտ, հատուկ նպատակ էր հետապնդում «չեղյալ համարել ազատության աջակցության ակտի 907-րդ հոդվածի լիազորությունները՝ կապված Ադրբեջանին տրամադրվող օգնության հետ»: Թեև օրինագիծը չի ընդունվել Կոնգրեսի կողմից, Բայդենի վարչակազմը, ըստ էության, հավատարիմ է մնացել Բաքվի նկատմամբ կիրառվող 907-րդ հոդվածին: Հայկական պաշտպանության ակտի ներդրումից անմիջապես հետո Ադրբեջանի կառավարությունը կարգադրել է վերանայել Ադրբեջանում ԱՄՆ-ի անուղղակի օգնության գործունեությունը: Այդ վերանայումը հանգեցրել է նրան, որ ադրբեջանցի պաշտոնյաները կասկածի տակ են դրել ԱՄՆ ՄԶԳ-ի ներկայությունը երկրում: USAID-ի հայտարարության մեջ նշվել է, որ կառավարության կողմից իր գործունեության դադարեցումն անարդար է: «Ավելի քան երեք տասնամյակ ԱՄՆ ՄԶԳ-ն աշխատել է Ադրբեջանի ժողովրդի հետ՝ խթանելու տնտեսական հնարավորությունները, ամրապնդելու տեղական առողջապահական համակարգերը և քաղաքացիներին ավելի ակտիվ ներգրավելու հասարակական կյանքում», – նշվել է հայտարարության մեջ և հավելվել․
«Մենք հանձնառու ենք աջակցել Ադրբեջանի ժողովրդին և աշխատել տարածաշրջանային խաղաղության և տնտեսական ինտեգրման ուղղությամբ»:
Ինքը՝ Ալիևը, ավելի լայնորեն քննադատել է ԱՄՆ ՄԶԳ-ն և Բայդենի վարչակազմը դեկտեմբերի 18-ին հարցազրույցի ժամանակ։ Ադրբեջանը, կարծես թե, հակված չէ մեղմելու իր ներկայիս դիրքորոշումը, թեև Վաշինգտոնում նոր վարչակազմ է: Բայց դա կարող է մեծ խնդիր չլինել Թրամփի հետ, ով ստորագրել է գործադիր հրամանը, որով ժամանակավորապես դադարեցնում էր ԱՄՆ արտաքին օգնության բոլոր ծրագրերը 90 օրով՝ սպասելով վերանայումների՝ որոշելու, թե արդյ՞ոք դրանք համահունչ են իր վարչակազմի քաղաքականության նպատակներին: Հունվարի սկզբին ադրբեջանական լրատվամիջոցներին տված հարցազրույցում Ալիևը ցանկություն է հայտնել ավելի լավ երկկողմ հարաբերություններ հաստատել Վաշինգտոնի հետ՝ նշելով, որ Թրամփի առաջին պաշտոնավարման ժամանակ Սպիտակ տանը «ոչ մի խնդիր չկար ԱՄՆ-Ադրբեջան հարաբերություններում»:
Նա շարունակել է՝ նշելով, որ «Ադրբեջանի հետ կապված Բայդենի վարչակազմի գլխավոր սխալն այն էր, որ ԱՄՆ-Ադրբեջան հարաբերությունները զոհաբերվեցին ԱՄՆ-Հայաստան հարաբերություններին»։ Թրամփի օրոք ԱՄՆ-ի դիրքորոշումը կփոխվի՞ Ադրբեջանի նկատմամբ, թե՞՝ ո՛չ, անորոշ է, թեև Թրամփը համակրանք է ցույցաբերել Ալիևի առաջնորդության ոճի նկատմամբ: Ե՛վ Թրամփը, և՛ նրա պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն մեծ աջակցություն են հայտնել «հայ քրիստոնյաներին»:
Ռուբիոն նաև բուռն քննադատել է Ալիևի վարչակազմին ներքաղաքական հակառակորդների և այլախոհների նկատմամբ ճնշումներ գործադրելու համար։
