Իրան-ԱՄՆ բանակցությունների տապալումը կարող է հրահրել տարածաշրջանային պատերազմ․ Foreign Affairs
Շաբաթ՝ ապրիլի 12-ին, ամերիկացի և իրանցի պաշտոնյաները կվերսկսեն բանակցությունները Թեհրանի միջուկային ծրագրի սահմանափակման շուրջ։ Բանակցությունները սկսվել են այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը մարտի սկզբին նամակ է ուղարկել Իրանի գերագույն առաջնորդ Ալի Խամենեիին՝ առաջարկելով բանակցել․ գրել է Foreign Affairs-ը։
Ինչպես նշվել է, ԱՄՆ նախագահը սիրում է գործարքներ կնքել գրեթե բնազդաբար, և նա հայտարարել է, որ ցանկանում է Իրանը կրկին բարգավաճի: Բայց կան նաև անհանգստանալու պատճառներ։ Գործակալությունը հիշեցրել է, որ նույնիսկ երբ Իրանը գնացել է բանակցությունների, Թրամփի պաշտոնյաներն ուժեղացրել են ճնշումը Թեհրանի վրա: Վարչակազմը կրկնապատկել է պատժամիջոցների կիրառումը, որը, կարծես թե, ուղղված է Իրանին սնանկացնելուն, և օդային հարվածներ է հասցրել Եմենում Իրանի կողմից աջակցվող հուսիներին: Իսկ ինքը՝ Թրամփը, նույնիսկ երկու ամիս խիստ ժամկետ է տվել Իրանին միջուկային ծրագրի շուրջ համաձայնության գալու համար։ Եթե կողմերը ձախողվեն դա անել, նա բացահայտորեն սպառնացել է հարձակվել երկրի վրա:
«Ոչ ոք չպետք է ցանկանա պատերազմ Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև։ Եթե Վաշինգտոնը հարվածի Թեհրանի միջուկային օբյեկտներին, այն կարող է ժամանակավորապես հետաձգել միջուկային ծրագրի իրականացումը։ Սակայն Իրանը կարող է կրկնապատկել այդ ուղղությամբ իր ջանքերը: Իրանը նաև անմիջապես կպատասխանի իր տարածաշրջանային հարձակումներով՝ ավելի ցնծելով Մերձավոր Արևելքը», – գրել է Foreign Affairs-ը:
Ընդգծվել է, որ բանակցություններ սկսելը մի բան է, համաձայնության գալը՝ մեկ այլ բան։ Կասկածից վեր է, որ Միացյալ Նահանգները կարող է զգալի տնտեսական խնդիրներ պատճառել Իսլամական Հանրապետությանը։ «Դիվանագիտական պտուղներ քաղելու համար Թրամփը պետք է նպատակներ հետապնդի, այլ ոչ թե Թեհրանից ակնկալի բացահայտ կապիտուլյացիա: Իրանցի պաշտոնյաները կարծում են, որ միակ բանը, որն ավելի վտանգավոր է, քան ԱՄՆ-ի պատժամիջոցներից տառապելը, մաքսիմալիստական պահանջներին հանձնվելն է», – նշվել է հոդվածում։
Դա չի նշանակում, որ ճնշումն Իրանի հետ դիվանագիտության մեջ տեղ չունի։ Իսլամական Հանրապետությունն ավելի պատրաստ է խոսել Թրամփի վարչակազմի հետ, քան՝ Բայդենի, քանի որ պատժամիջոցների կուտակված ազդեցությունը իրանական տնտեսությունը դրել է ծանր դրության մեջ, և որովհետև Իրանն ավելի խոցելի է, քան եղել է տասնամյակների ընթացքում: Իսրայելի հետ տասնութ ամիս տևած պատերազմի պատճառով՝ Իրանի դաշնակիցների ցանցը զգալիորեն կրճատվել է, իսկ սեփական օդային պաշտպանությունը՝ թուլացել:
«Սակայն ԱՄՆ ճնշումը պետք է կապված լինի իրատեսական նպատակների հետ: Ի վերջո, 2015-ի գործարքը կայացավ ոչ միայն լրացուցիչ պատժամիջոցների պատճառով, այլ նաև այն, որ Միացյալ Նահանգները պատրաստ էր հրաժարվել Թեհրանից իր միջուկային ծրագիրն ամբողջությամբ դադարեցնելու պահանջից, քանի դեռ Իրանի ուրանի և պլուտոնիումի պաշարները խիստ սահմանափակված էին և լայնորեն վերահսկվում էին: Եթե Թրամփն իսկապես ցանկանում է համաձայնագիր կնքել, նա, ինչպես Իրանը, պետք է պատրաստ լինի գոնե ինչ-որ չափով համաձայնության գալ։ Նա, օրինակ, պետք է պատրաստ լինի թույլ տալ Իրանին պահպանել իր միջուկային ծրագրի կամ հրթիռային ծրագրի տարրերը՝ միաժամանակ առաջարկելով պատժամիջոցների մեղմացում, ներառյալ Իրանի նավթի առևտրի և սառեցված ակտիվների հասանելիությունը: Հակառակ դեպքում՝ բանակցությունները կարող են տապալվել՝ հրահրելով տարածաշրջանային պատերազմ, որը ոչ ոք չի ցանկանում, և դա գրեթե անկասկած հակասում է ԱՄՆ շահերին», – գրել է գործակալությունը:
