Թրամփյան շքեղությամբ հանդիպում Վաշինգտոնում․ համաձայնագրի շրջանակներում՝ ԱՄՆ-ն մի քանի բարի կամքի դրսևորումներ կանի Բաքվի նկատմամբ․ Politco

Հայաստանի և Ադրբեջանի առաջնորդները նախատեսում են Սպիտակ տանը ստորագրել համատեղ հռչակագիր՝ պարտավորվելով Թրամփի վարչակազմի կողմից միջնորդված խաղաղության համաձայնագրին, որը վերջ կդնի երկու երկրների միջև գրեթե չորս տասնամյակ տևած հակամարտությանը․ գրել է Politco-ն։

Երկու երկրներն էլ, ըստ երեք ամերիկացի պաշտոնյաների, կստորագրեն նաև համաձայնագրեր, որոնք ընդլայնում են երկկողմանի կապերը Վաշինգտոնի հետ, ինչը հնարավոր է դարձել «ԱՄՆ-ի կողմից համատեղ տարանցիկ միջանցքի զարգացման շուրջ վեճի լուծմանը նպաստելու շնորհիվ»։ 

Ըստ կայքի հետ զրուցած պաշտոնյաների՝ երկարատև հակամարտության մեղմացման բանալին տարանցիկ միջանցքի վերաբերյալ համաձայնագիրն է։

«Մենք կարողացանք ամփոփել հետևյալը. եթե մենք կարողանանք բացել միայն մեկ կտորը, գուցե մնացած կտորները սկսեն իրենց տեղը ընկնել», – նշել է պաշտոնյաներից մեկը։

Թրամփյան շքեղությամբ՝ ԱՄՆ-ն միջանցքն անվանել է «Թրամփի ճանապարհ՝ միջազգային խաղաղության և բարգավաճման համար», իսկ ուրբաթ նախատեսված միջոցառումը՝ TRIPP խաղաղության գագաթնաժողով։

Ինչպես նշվել է, Հայաստանը համաձայնել է ԱՄՆ-ին 99 տարով շնորհել «Զանգեզուրի միջանցքի» հողերի վրա բացառիկ հատուկ զարգացման իրավունքները։ ԱՄՆ-ն հողը ենթավարձակալության կհանձնի մի կոնսորցիումի, որը կմշակի երկաթուղային, նավթային, գազային և օպտիկամանրաթելային գծեր, նաև հնարավոր է՝ էլեկտրաէներգիայի փոխանցում 27 մղոնանոց միջանցքով։

Politico-ի հետ զրուցած երրորդ պաշտոնյան նշել է, որ համատեղ հռչակագիրը համարվում է երկու վաղուց թշնամաբար տրամադրված երկրների կողմից ստորագրված առաջին երկկողմ հռչակագիրը։ Արտաքին գործերի նախարարները, ինչպես նշվում է, կնախաստորագրեն պայմանագրի տեքստը։

«Համաձայնագիրն ԱՄՆ-ի տասնամյակների ջանքերի գագաթնակետն է՝ հակամարտությանը վերջ դնելու համար, որը ծագել է այն ժամանակ, երբ երկրներն անկախություն ձեռք բերեցին Խորհրդային Միությունից: Բայդենի վարչակազմը մոտ էր նմանատիպ համաձայնագրի կնքմանը։ 

Համաձայնագրի շրջանակներում՝ ԱՄՆ-ն մի քանի բարի կամքի դրսևորումներ կանի Բաքվի նկատմամբ, որը նախկինում մտերիմ դաշնակից էր, սակայն վերջին տարիներին ձգտել է դեպի Ռուսաստան։

ԱՄՆ-ն կվերացնի Բաքվի հետ պաշտպանական համագործակցության սահմանափակումները, երբ վարչակազմը հրապարակի փաստաթուղթ, որով կչեղարկի 1992 թվականի «Ազատության աջակցության մասին» օրենքի մի բաժին, որը արգելում է Ադրբեջանի կառավարությանը ուղղակի օգնություն ցուցաբերելը՝ Հայաստանի հետ նրա վեճերի պատճառով», – գրել է կայքը։

Ըստ համաձայնագրի՝ Ադրբեջանը և Հայաստանը նաև դուրս կգան ԵԱՀԿ Մինսկի խմբից, որի կազմում են նաև Ֆրանսիան, Ռուսաստանը և Միացյալ Նահանգները։

Ընդգծվել է, որ համաձայնագիրը կարող է հիասթափեցնել շատ ամերիկահայերի, քանի որ, ըստ երևույթին, այն չունի պատմականորեն հայկական անկլավից մարդկանց տեղահանման, նաև հակամարտության ընթացքում ռազմագերիների հարցերը լուծող կոնկրետ դրույթներ։

«Իրական խաղաղությունը պետք է հիմնված լինի արդարադատության և Ադրբեջանի կողմից մարդու իրավունքների շարունակական խախտումների համար պատասխանատվության վրա. այս հարցերը չպետք է մնան երկրորդ պլանում», – նշել Ամերիկայի Հայ Դատի հանձնախմբի իրավապաշտպան խմբի ծրագրերի տնօրեն Ալեքս Գալիցկին՝ հավելելով․ «Գործարքը, որը կպարգևատրի Ադրբեջանի ագրեսիան, կխաթարի Հայաստանի ինքնիշխանությունը և կժխտի արդարադատությունը Արցախի հայերի նկատմամբ, միայն կդժվարացնի այս կարևոր մարդու իրավունքների հարցերի լուծումը ապագայում»։