ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության կոնֆերանսը երկար ժամանակ խաթարված է ավտորիտար ընդունող երկրների կողմից «կանաչ լվացման» մեղադրանքներով, որոնք ձգտում են շեղել ուշադրությունն իրենց երկրներում մարդու իրավունքների խախտումներից: Վերջին գագաթնաժողովը, որը հայտնի է որպես COP29, խոստանում է գերազանցել կազմակերպության առանց այն էլ տխուր արդյունքները, գրել է The Hill պարբերականը:
Ադրբեջանի կողմից համաժողովն ընդունելու որոշումը կայացվել է այդ ազգի կողմից Արցախում էթնիկ զտումից մի քանի ամիս անց, երբ բռնի տեղահանել է տարածաշրջանի ողջ հայ բնակչությանը:
Չնայած տարածաշրջանի հանածո վառելիքից ամենից կախված տնտեսությունների շարքին դասվելուն՝ Ադրբեջանը ստացել է COP29-ը հյուրընկալելու արտոնություն այն բանից հետո, երբ Հայաստանը հրաժարվել է իր վետոյից՝ 32 հայ բանտարկյալների ազատ արձակման դիմաց:
Սա բազմաթիվ օրինակներից մեկն է, երբ Ադրբեջանն անարդարացիորեն երկարաձգում է կալանավորված ռազմագերիների կամայական կալանքը զիջումների դիմաց՝ խախտելով միջազգային իրավունքը։ Տասնյակ հայ ռազմագերիներ, քաղաքացիական գերիներ և Արցախի պաշտոնյաներ շարունակում են մնալ Ադրբեջանի անօրինական կալանքի տակ, որտեղ նրանք ենթարկվում են խոշտանգումների և բռնությունների: Վերջին դաժան բռնաճնշումների արդյունքում՝ ձերբակալված են մնում նաև բազմաթիվ ադրբեջանցի լրագրողներ և ընդդիմադիր ակտիվիստներ:
Նավթն ու գազը երկար ժամանակ քող են ծառայել Ադրբեջանի չարաշահող ռեժիմին: Տասնամյակներ շարունակ ԱՄՆ-ն ձգտել է Ադրբեջանին դիրքավորել որպես գործընկեր թե՛ Եվրոպայի էներգամատակարարման դիվերսիֆիկացման, թե՛ Ռուսաստանի և Իրանի զսպման գործում: Տարածաշրջանի նկատմամբ այս դիրքորոշումը անխոհեմորեն հնարավորություն է տվել Ադրբեջանի ավտորիտարիզմին և սաստկացրել նրա ագրեսիան Լեռնային Ղարաբաղի հայերի դեմ՝ ռազմական օգնության, զենքի վաճառքի և առատաձեռն տնտեսական խթանների միջոցով:
Թեև ԱՄՆ օրենսդրությունն արգելում է Ադրբեջանին ռազմական օգնություն ստանալ 1990-ականներին Հայաստանի շրջափակման պատճառով, ամերիկյան հաջորդ վարչակազմերը շրջանցել են այդ սահմանափակումները: ԱՄՆ-ի անվերապահ աջակցությունն Ադրբեջանին՝ տարածաշրջանային էներգետիկ և անվտանգության ոլորտում համագործակցության դիմաց, հանգեցրել է մարդու իրավունքների խախտումների տանը և արտերկրում՝ հասնելով այն բանին, ինչ վերջերս Freedom House-ը որակել է որպես Լեռնային Ղարաբաղի ողջ հայ բնակչության կանխամտածված և համակարգված էթնիկ զտում։ Մինչ օրս ԱՄՆ-ն դրա համար որևէ էական հետևանք չի դրել Ադրբեջանի վրա։
Եթե այս աղետալի քաղաքականության նպատակը Ադրբեջանին տարածաշրջանում որպես վստահելի արևմտյան ռազմավարական գործընկեր դարձնելն էր, ապա այն արդյունք չի տվել։ Այն պահից ի վեր, երբ Ռուսաստանը ներխուժել է Ուկրաինա, Ադրբեջանն ամրապնդել է էներգետիկ կապերը Մոսկվայի հետ՝ զգալի ընդլայնելով բնական գազի արտահանումները Եվրոպա: Արցախում էթնիկ զտումից ընդամենը շաբաթներ անց, Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերությունը պայմանագիր է ստորագրել «Լուկօյլ»-ի հետ՝ հում նավթ տեղափոխելու համար Թուրքիայի իր նավթավերամշակման գործարան՝ շրջանցելով Ռուսաստանի էներգետիկ արդյունաբերության դեմ միջազգային պատժամիջոցները: Ադրբեջանը նաև ընդլայնել է էներգետիկ կապերը Իրանի հետ, որի պետական նավթային ընկերությունը 10 տոկոս բաժնետոմս ունի Ադրբեջանի հիմնական էներգետիկ հանքավայրերում:
Չնայած Մոսկվայի և Թեհրանի հետ Բաքվի ընդլայնվող գործընկերությանը և շարունակվող ռազմական ագրեսիային, ԱՄՆ-ն ուժեղացնում է իր աջակցությունը Բաքվի COP29 գագաթնաժողովին: Իր ադրբեջանցի գործընկերոջը ուղղված նամակում նախագահ Բայդենը բարձր է գնահատել երկրի դերը՝ որպես «համաշխարհային էներգետիկ անվտանգության կարևոր հենասյուն», ինչը խախտում է վարչակազմի նախկինում հայտարարված քաղաքականությունը: Վաշինգտոնի համար 120,000 հայերի էթնիկ զտումները, թվում է, ընդունելի գին են եղել՝ ապահովելու համար Ադրբեջանի հետ էներգետիկ համագործակցությունը։ Կոնգրեսի առաջնորդները վերջերս հորդորել են վարչակազմին օգտագործել COP29 գագաթնաժողովը՝ Ադրբեջանի մարդու իրավունքների և շրջակա միջավայրի վերաբերյալ արձանագրությունները ստուգելու համար: Ներկայացուցիչների պալատի և Սենատի վաթսուն անդամներ նամակ են հղել պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենին՝ կոչ անելով ԱՄՆ-ին առաջնահերթություն տալ դրանց:
