Կովկասում ամենակեղտոտ օդն ունի Հայաստանը․ IQAir
Շվեյցարական IQAir ընկերությունը կազմել է 2024 թվականի օդի որակի համաշխարհային զեկույցը՝ չափելով օդի որակն աշխարհի 138 երկրներում՝ գրեթե 9000 վայրում:
«Օդի աղտոտվածությունը շարունակում է մնալ ամենամեծ բնապահպանական սպառնալիքը մարդու առողջության համար», – նշվել է զեկույցում։
Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ)՝ գլոբալ բնակչության 99 տոկոսն ապրում է այնպիսի տարածքներում, որոնք չեն համապատասխանում օդի որակի առաջարկվող ուղեցույցին։
Հայտնաբերվել է, որ Կովկասում ամենակեղտոտ օդն ունի Հայաստանը (34-րդ տեղ)։ Նրան հաջորդում են Ադրբեջանը (49-րդ) և Վրաստանը (75-րդ): Կովկասի երեք երկրներում օդի որակի համեմատաբար փոքր տատանումներ են եղել այն յոթ տարիների ընթացքում, երբ IQAir-ը ներկայացրել է իր տարեկան հաշվետվությունը: Տաջիկստանը Կենտրոնական Ասիայի ամենաաղքատ երկիրն է, ինչպես նաև մնում է ամենաաղտոտվածը, համաձայն օդի համաշխարհային որակի վերաբերյալ վերջերս անցկացված հետազոտության: Տաջիկստանն ամենաաղտոտված երկրների շարքում վեցերորդ տեղում է՝ վնասակար, օդային մասնիկների չափված ծավալով, որը հայտնի է որպես PM2.5:
Չադը, Բանգլադեշը և Պակիստանը օդի աղտոտվածության աստիճանով ամենավատ երկրների եռյակն են կազմում: Ընդհանուր առմամբ՝ Կենտրոնական Ասիան աշխարհի ամենաաղտոտված տարածաշրջանների շարքում է։ Ուզբեկստանը 19-րդ տեղում է օդի վատ որակով, որին հաջորդում են Թուրքմենստանը (26-րդ), Ղրղզստանը (41-րդ) և Ղազախստանը (71-րդ): Չնայած 2024 թվականին Ղազախստանն ուներ Կենտրոնական Ասիայի ամենամաքուր օդը, արդյունաբերական Կարագանդան ճանաչվել է աշխարհի երրորդ ամենաաղտոտված քաղաքը, որտեղ PM2.5 չափումը գերազանցում է ԱՀԿ ուղեցույցներն ավելի քան 10 անգամ: Մինչդեռ Ղրղզստանն ամենաշատ առաջընթացն է գրանցել օդում PM2.5-ի ծավալների կրճատման հարցում վերջին հինգ տարիների ընթացքում: IQAir-ը օդի որակի տեխնոլոգիական ընկերություն է։ PM2.5-ը սահմանվում է որպես մանր աերոզոլային մասնիկներ, որոնց տրամագիծը հասնում է 2,5 մկմ-ի: PM2.5-ի ընդհանուր տեխնածին աղբյուրներն են մեքենաների արտանետումները, ծանր արդյունաբերական գործընթացները, էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը, գյուղատնտեսությունը, շինարարությունը, ածուխի ու փայտի այրումը: Այն համարվում է ամենավտանգավորը մարդու առողջության համար, ինչը պայմանավորված է դրա ուղղակիորեն արյան մեջ ներթափանցելու ունակությամբ:
