Հարավային Կովկասը կարող է դառնալ ԱՄՆ-Չինաստան մրցակցության հաջորդ ճակատը․ The National Interest
Նախագահներ Դոնալդ Թրամփի և Իլհամ Ալիևի, ինչպես նաև վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից Հայաստանի հարավով անցնող «Թրամփի երթուղու» (TRIPP) ստեղծման համաձայնագրի ստորագրումից մեկ օր անց Իրանի գերագույն առաջնորդի արտաքին գործերի խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթին զգուշացրել է, որ Թեհրանը կարգելափակի Կովկասում ԱՄՆ-ի կողմից աջակցվող ցանկացած միջանցք՝ TRIPP-ն անվանելով «Թրամփի վարձկանների գերեզմանոց»։ Այս և նմանատիպ զարգացումները միասին բացահայտում են ինչպես խոստումնալից հնարավորություններ, այնպես էլ վտանգներ ԱՄՆ շահերի համար Հարավային Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում․ գրել է The National Interest-ը։
Ինչպես նշվել է, երբ խոսքը վերաբերում է Իրանին, Ադրբեջանը Վաշինգտոնի համար բնական ռազմավարական գործընկեր է։ Որպես աշխարհիկ, շիա մեծամասնությամբ պետություն, որը գտնվում է Իրանի հյուսիսարևմտյան սահմանին՝ այն վաղուց է դեմ արտահայտվել Իսլամական Հանրապետությանը, չնայած տարածաշրջանային սահմանափակումները պատմականորեն սահմանափակել են դրա արդյունավետությունը՝ որպես հակակշիռ։
Սակայն Ադրբեջանի հաղթանակը 2020 թվականին Հայաստանի հետ պատերազմում փոխել է ուժերի հավասարակշռությունը Հարավային Կովկասում՝ մեծացնելով նրա տարածաշրջանային ազդեցությունը։ Ավելի կարևոր է, որ Իսրայելի հետ հակամարտության մեջ Իրանի վերջին անհաջողությունները Բաքվի համար ստեղծել են հարմար առիթ՝ ծառայելու որպես ԱՄՆ-ի գլխավոր գործընկեր հարևանի կառավարման գործում։
Նմանապես, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի միջև վատթարացող հարաբերությունները հիանալի հնարավորություն են Վաշինգտոնի համար՝ դրանից օգտվելու համար։ Ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններում իրավիճակը փոխվել է Լեռնային Ղարաբաղի երկրորդ պատերազմի արդյունքում, որն ընդգծեց, թե որքանով էր նվազել Մոսկվայի ազդեցությունը նրա հարավային ծայրամասում։ Ուկրաինայում պատերազմը վատթարացրեց իրավիճակը ռուսների համար և օգնեց բացատրել, թե ինչու Բաքուն ավելի վճռական դարձավ Մոսկվայի դեմ, ինչը հատկապես պարզ դարձավ Ալիևի կառավարության կողմից անցյալ տարվա դեկտեմբերին Ռուսաստանի տարածքում ադրբեջանական ինքնաթիռի խոցումից հետո հնչած կտրուկ նկատողությունից հետո։
TRIPP-ը կենտրոնական դեր ունի Հարավային Կովկասի ավելի լայն միջազգային տրանսպորտային երթուղու համար, որը հայտնի է նաև որպես Միջին միջանցք։ Չինաստանը կարող է օգտվել TRIPP-ից, քանի որ այն կարող է ծառայել որպես Պեկինի «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախաձեռնության կենսական կապող օղակ:
«Հետևաբար, անհրաժեշտ է, որ Թրամփի Սպիտակ տունը օգտագործի TRIPP-ի իմպուլսը: Անհրաժեշտ են անհապաղ գործողություններ, քանի որ Պեկինն արդեն զգալի առավելություն է ստացել տարածաշրջանում», – գրել է պարբերականը:
