Մեծ Բրիտանիայի մի շարք սենատորներ դարձել են Ալիևի ավտոկրատիան լեգիտիմացնող գործիք
Անցած տարիներին Մեծ Բրիտանիայի Լորդերի պալատի երկու անդամները եղել են քաղաքական թշնամիներ՝ ղեկավարելով մրցակից կուսակցությունների շտաբները համընդհանուր ընտրությունների թեժ պայքարի ժամանակ: Հոկտեմբերին, սակայն, նրանք կանգնել են կողք կողքի՝ հարգանքի տուրք մատուցելու Ադրբեջանի նախկին նախագահին, գրել է The Guardian-ը։
Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքվում Հեյդար Ալիևի շիրիմին դրված ծաղկեպսակը կրում էր երեք անուն՝ Լեյբորիստական կուսակցության նախկին գլխավոր քարտուղար Իեն ՄըքՆիկոլ, Պահպանողականների նախկին գործադիր տնօրեն Դարեն Մոթ և տեղացի հայտնի գործարար Թահիր Գյոզել, ով վճարել էր բրիտանացիների այցի համար։ The Guardian-ի և Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի հաղորդման նախագծի (OCCRP) համատեղ հետաքննությունը ցույց է տալիս, որ Լորդ ՄըքՆիկոլը և Լորդ Մոթը ճանապարհորդել են Ադրբեջան՝ աջակցելով նախագահ Իլհամի Ալիևի կառավարությանը:
Նրանց բոլոր ճամփորդությունները պատշաճ կերպով գրանցված են եղել, և չկա որևէ նշան, որ նրանք խախտել են որևէ կանոն: Այնուամենայնիվ, իրավապաշտպան խմբերը մտահոգված են, որ Մեծ Բրիտանիայի վերին օրենսդիր մարմնի անդամների կողմից տրված հավանությունները վտանգում են լեգիտիմացնել ավտորիտար պետությունը: Ադրբեջանի ղեկավարները մեղադրվել են էթնիկ զտումների, քաղաքական ընդդիմության ճնշումների, լրագրողների ու ակտիվիստների նկատմամբ բանտարկության ու հալածանքների մեջ։ Մի շարք գործընկերներ ընդունել են վճարովի ուղևորություններ՝ ընտրությունների ժամանակ դիտորդ լինելու համար, վերջինը՝ Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում քվեարկության համար, որի կառավարությունը տապալվել է Ադրբեջանի կողմից անցյալ տարի ռազմական հարձակման ժամանակ: Լեյբորիստներից մեկը՝ Դեյվիդ Էվանսը, բիզնես պայմանագրեր ուներ Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերության հետ իր հրատարակչական ընկերության միջոցով: Լորդ Էվանսը նաև օգտագործել է Լորդերի պալատի բանկետային հնարավորությունները երկու միջոցառումների համար՝ աջակցելու Ադրբեջանի շահերին: Էվանսը տպագրական ձեռնարկատեր է, ով արհմիություններին քվեաթերթիկներ և նախընտրական նյութեր էր մատակարարում և, իր իսկ խոսքերով, «Ադրբեջանի շատ լավ ընկերն է»: 2020 թվականի ապրիլից մինչև 2024 թվականի մայիսը նա եղել է Ադրբեջանի համակուսակցական խորհրդարանական խմբի անդամ, որը ստեղծվել է Մեծ Բրիտանիայի և Ադրբեջանի միջև լավ հարաբերություններ զարգացնելու համար: 2022 թվականի մարտին Էվանսը միջոցառում է կազմակերպել՝ նշելու Մեծ Բրիտանիայի և նախկին խորհրդային պետության միջև դիվանագիտական հարաբերությունների 30-ամյակը: Կանգնելով հավաքված բարձրաստիճան անձանց առջև՝ նա ընթերցել է այդ առիթով գրված բանաստեղծություն։ «Սա գործընկերություն է, որը կառուցված է հարատևելու», – հայտարարել է նա:
Տողերը նշել են բրիտանական BP-ի և Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերության՝ Socar-ի համագործակցությունը և Ադրբեջանի վեցշաբաթյա պատերազմը Հայաստանի հետ 2020 թվականին: Ադրադառնալով ԼՂ-ին՝ նա հայտարարել է՝ «փառք Աստծո, որ վերադարձանք»: 2023 թվականի հունվարին Էվանսի կրտսեր որդին եռամսյա վճարովի պաշտոն է զբաղեցրել Ժնևում Socar-ի առևտրային ստորաբաժանման հետ աշխատելիս: Էվանսը հայտարարել է, որ իր որդին «անձնապես վճարել է իր բնակության, սննդի և ճանապարհորդության համար»: Socar-ը նշել է, որ վճարել է շվեյցարական նվազագույն աշխատավարձի պահանջներին համապատասխան, և որ Էվանսի որդին աշխատանքի է ընդունվել համապատասխան շահերի հնարավոր բախման վերաբերյալ քննարկումներից հետո: Լորդերի պալատի մեկ այլ բանկետային սենյակ օգտագործվել է լորդ Էվանսի կողմից՝ 2017 թվականի հոկտեմբերին Միացյալ Թագավորությունում Ադրբեջանի շահերը խթանելու համար: Արձանագրությունները ցույց են տալիս, որ Էվանսը 60 հոգու համար ընթրիք է կազմակերպել, որը վճարել է Socar-ը: Այս տարվա հոկտեմբերին Էվանսը նախաճաշի հյուրասիրություն է կազմակերպել՝ խորհրդարանի շենքերի պատշգամբում՝ նշանավորելով Լոնդոնում էներգետիկ գագաթնաժողովի մեկնարկը: Մեծ Բրիտանիայում Ադրբեջանի դեսպան Էլին Սուլեյմանովը մասնակցել և հանդիպել է Մեծ Բրիտանիայի էներգետիկայի հարցերով նախարար Ֆիլիպ Հանթի հետ, ով իր աջակցությունն է հայտնել Բաքվի կողմից Cop29-ի հյուրընկալմանը:
Էվանսը խորհրդարանի վերին պալատի միակ անդամը չէ, ով աջակցել է Ադրբեջանի ընտրություններին: Սեպտեմբերին, մեկ տարի անց այն բանից հետո, երբ 100,000 էթնիկ հայեր ռազմական գործողության ընթացքում լքեցին Լեռնային Ղարաբաղը, Ադրբեջանի խորհրդարանը վճարել է լիբերալ-դեմոկրատ Քուրբան Հուսեյնիի ճանապարհածախսը, կացարանը և ապրուստը՝ Ադրբեջանում խորհրդարանական ընտրությունները դիտելու քառօրյա ուղևորության համար:
Տեղական լրատվամիջոցները հաղորդում են, որ լորդ Հուսեյնը հրավիրվել է դեսպան Սուլեյմանովի կողմից՝ դիտորդելու «Շուշա և Ֆուզուլի քաղաքների ընտրությունները»: Մամուլի ասուլիսում Հուսեյնը որակել է ընտրությունները որպես «շատ տարբեր չեն այն ամենից, ինչ մենք տեսնում ենք Մեծ Բրիտանիայում»՝ հավելելով. «Ես զգացի մարդկանց ուրախությունը Շուշայում»։ ԵԱՀԿ-ն ընտրություններն անվանել է «ոչ ժողովրդավարական»։
