Փաշինյանը նոր պատմություն է հորինում Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման ջանքերի ֆոնին

Հունվարի 24-ին Փաշինյանը Ցյուրիխում հանդիպել է շվեյցարահայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ։ Այդ հանդիպման ժամանակ Փաշինյանը կրկին ներկայացրել է «պատմական» ընդդեմ «իրական» Հայաստանի հայեցակարգը։ Նրա այս վերջին նախընտրությունն առաջացել է 2020 թվականին Ադրբեջանի հետ պատերազմում Հայաստանի պարտությունից հետո և, ի թիվս այլ բաների, տարբերում է արտերկրում ծնված էթնիկ հայերին և փաստացի քաղաքացիներին․ գրել է Osservatorio Balcani e Caucaso-ն։

Ինչպես նշվել է հոդվածում, շատերը նաև համարում են, որ սա անցում է հետանկախությունից հետո երրորդ հանրապետությունից չորրորդի, որը զուգադիպությամբ ազատում է Փաշինյանին քննադատությունից 2020 թվականին Ադրբեջանին պարտված պատերազմին նախորդած իրադարձությունների համար:
Փաշինյանը նաև ավելի հեռուն գնաց՝ նշելով, որ իրենց համայնքներում ակտիվ էթնիկ հայերի թիվը կազմում է արտերկրում ապրող ընդհանուր թվի ընդամենը 10 տոկոսը։ Դիտողությունը հնչում է այն ժամանակ, երբ Փաշինյանը շարունակում է կառուցել նոր սփյուռք՝ հեռու այն ինստիտուտների ազդեցությունից, որոնք գործում են տասնամյակներ շարունակ, և որոնք այժմ դեմ են Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կարգավորելու Երևանի քաղաքականությանը։

Ցյուրիխում և անցած շաբաթ ԱՄՆ կատարած այցի ժամանակ Փաշինյանը հստակորեն հայտարարել է, որ հարկավոր էր «վերանայել Հայոց ցեղասպանության պատմությունը, թե ի՞նչ էր դա, և ինչու՞ տեղի ունեցավ, և ինչպե՞ս ենք մենք այն ընկալում»։ Նա նաև ակնարկել է, որ ցեղասպանության ճանաչման միջազգային արշավը Սառը պատերազմի տարիներին խորհրդային քաղաքականության արդյունքն էր, քանի որ դրա թիրախը ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիան էր: Ընդգծվել է, որ Փաշինյանին ոմանք մեղադրում են «ցեղասպանությունը ժխտելու» մեջ, ինչը նա կտրականապես հերքում է։ Անկախ նրանից, նրա մեկնաբանությունները հազիվ թե նորություն լինեին։ Անցյալ տարվա ապրիլին Փաշինյանի «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության պատգամավորից մեկը նման մեկնաբանություն էր արել, այդ թվում՝ պարզաբանելով, թե «իրականում» քանի էթնիկ հայեր են սպանվել։ Թվերը տատանվում են 600,000-ից մինչև 1,5 կամ 2 միլիոն:

Իսկ 1915 թվականի իրադարձությունների տարելիցի կապակցությամբ անցած տարվա ամենամյա ուղերձում Փաշինյանն ավելի հաճախ օգտագործել է «Մեծ եղեռն» կամ «մեծ աղետ» տերմինները, քան՝ «Ցեղասպանությունը»՝ կրկին արժանանալով իր հակառակորդների զայրույթին։

Բայց քանի որ Հայաստանը գրեթե հուսահատորեն ձգտում է շարժվել դեպի Արևմուտք, արդեն իսկ պարզ է, որ Թուրքիայի հետ բաց սահմանը կենսական նշանակություն ունի, հատկապես, եթե Հայաստանը ցանկանում է ընդլայնել իր հարաբերությունները Եվրամիության հետ: Վերջին անգամ, երբ Երևանը փորձել է կարգավորել հարաբերությունները՝ 2009 թվականին, Անկարան պնդել է համատեղ պատմական կոմիտե ձևավորել՝ գնահատելու 1915 թվականի իրադարձությունները: Այն նաև բեկում էր ակնկալում Երևանի և Բաքվի միջև բանակցություններում՝ տասնամյակներ տևած հակամարտությունը լուծելու համար: Նույնը տեղի է ունենում այսօր։

Անցյալ տարի Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն արդեն հորդորել էր Փաշինյանին փոխել Երևանի պաշտոնական պատմությունը և զգուշացրել, որ «հնարավորությունների դռները» ընդմիշտ բաց չեն մնում։