«Թրամփի երթուղի՝ միջազգային խաղաղության և բարգավաճման համար» նախագիծը լուրջ երկարաժամկետ ռիսկեր է ներկայացնում Իրանի համար․ Long War Journal
Ի տարբերություն Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից նախընտրելի մոդելի՝ «Թրամփի երթուղի՝ միջազգային խաղաղության և բարգավաճման համար» (TRIPP) ծրագրը կգործի հայկական օրենսդրության համաձայն, կկառուցվի և կկառավարվի ԱՄՆ-ի գլխավորած կոնսորցիումի կողմից և կապահովի Ադրբեջանին տարանցիկ ուղի դեպի Նախիջևանի էքսկլավ։ Դրա դիմաց Վաշինգտոնը նշել է, որ Հայաստանին կառաջարկի անվտանգության երաշխիքներ ադրբեջանական հնարավոր ագրեսիայից, մինչդեռ Բաքվից սպասվում է, որ այն կմիանա Աբրահամի համաձայնագրերին․ գրել է Ժողովրդավարությունների պաշտպանության հիմնադրամի հետազոտող-վերլուծաբան Ջանաթան Սայեհը Long War Journal-ում հրապարակված հոդվածում։
Հոդվածագիրը հիշեցրել է, որ օգոստոսի 9-ին Խամենեիի խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթին խոստացել է կանխել ԱՄՆ-ի միջնորդությամբ կնքված համաձայնագրի իրականացումը և պնդել, որ այն հակասում է Հարավային Կովկասի անվտանգությանը: Հաջորդ օրը Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի քաղաքական տեղակալ Յադոլլահ Ջավանին դատապարտել է համաձայնագիրը՝ մեղադրելով Հայաստանին և Ադրբեջանին Վաշինգտոնի, Լոնդոնի և ՆԱՏՕ-ի կողմը բռնելու մեջ՝ իրենց տարածաշրջանային հարևանների հաշվին:
Սայեհը նշել է, որ Իրանի համար TRIPP-ի վերջնական տարբերակը կանխում է Հայաստանի և Եվրոպայի հետ ցամաքային կապը կորցնելու անմիջական վտանգը: Գործարքը պահպանում է Թեհրանի մուտքը Կովկաս, Սև ծով և եվրոպական շուկաներ՝ առանց Թուրքիայից կամ Ադրբեջանից լիակատար կախվածության, ինչը կարևոր երաշխիք է աշխարհաքաղաքական մեկուսացման դեմ:
Այնուամենայնիվ, ըստ վերլուծաբանի, TRIPP-ը լուրջ երկարաժամկետ ռիսկեր է ներկայացնում Իրանի համար: ԱՄՆ-ի կողմից վերահսկվող միջանցքը, որը շրջանցում է Իրանի տարածքը, կնվազեցնի Թեհրանի տնտեսական լծակը և ռազմավարական նշանակությունը տարածաշրջանային տրանսպորտային նախագծերում: Եվրոպայի կողմից ռուսական գազի այլընտրանքների որոնումը կարող է Ադրբեջանին և Թուրքիային, որոնք այժմ ուղղակիորեն կապված են, դարձնել ավելի գրավիչ էներգետիկ գործընկերներ: Միջանցքը կարող է նաև նվազեցնել Հյուսիս-Հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքի արժեքը, հատկապես, եթե այն կապված է Չինաստանի «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախաձեռնության հետ: Հարավային Կովկասում Թուրքիայի և Ադրբեջանի ազդեցության աճը կարող է խրախուսել անջատողական կամ էթնիկ շարժումները Իրանի ներսում, մինչդեռ թուրքական տարանցումից կախվածությունը կարող է Անկարային տալ քաղաքական լծակներ: Այս դինամիկան կթուլացնի Իրանի վերահսկողությունը առևտրային ուղիների նկատմամբ և կնվազեցնի նրա բանակցային ուժը Վաշինգտոնի և Եվրոպայի հետ:
Եզրափակելով հեղինակը նշել է, որ Իրանի արձագանքը TRIPP-ին արտացոլում է խորը մտահոգություն Հարավային Կովկասում օտարերկրյա տերությունների երկարատև ներկայության և դրա կողմից առաջացող տարածաշրջանային հավասարակշռության փոփոխության վերաբերյալ: Թեհրանի կոշտ արձագանքը կարող է նաև վնասել հարաբերությունները ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի հետ, որը սերտորեն կապված է Իսրայելի հետ: Թեհրանի հռետորաբանության և նրա սահմանափակ միջոցների միջև եղած բացը ցույց է տալիս, որ ռեժիմը փորձում է վճռականություն դրսևորել՝ խուսափելով մեկուսացումից կամ անհաղթանակելի բախումից:
