20 Սեպ
2024
16.1° c ԵՐԵՎԱՆ
9.3° c ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ
ABCMEDIA
Իսրայելի ցանկացած հարված Իրանի միջուկային օբյեկտներին, հավանաբար, կանցնի Ադրբեջանի տարածքով․ The National Interest 

Իսրայելի ցանկացած հարված Իրանի միջուկային օբյեկտներին, հավանաբար, կանցնի Ադրբեջանի տարածքով․ The National Interest 

Վերջին տասը ամիսների ընթացքում ու Իրանը ներգրավված են լայնածավալ պատերազմի մեջ՝ Գազայից և Լիբանանից մինչև Սիրիա և Եմեն: Մի քանի աղմկահարույց սպանություններից հետո հնարավոր է, որ հակամարտությունն էլ ավելի սրվի, գրել է The National Interest-ը:

Իսրայելա-իրանական հակամարտությունն իր հերթին խորապես խրված է ԱՄՆ-ի գլխավորած արևմտյան բլոկի և Չինաստանի, Ռուսաստանի ու Իրանի գլխավորած եվրասիական բլոկի միջև շարունակվող սառը պատերազմի մեջ: Իսրայելա-իրանական հակամարտությունը մոլեգնում է Մերձավոր Արևելքում, սակայն սառը պատերազմը ծավալվում է նաև ողջ Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում: Օգտվելով աշխարհաքաղաքական իրավիճակից՝ և՛ Երուսաղեմը, և՛ Թեհրանը փորձում են ընդլայնել իրենց դիրքերն այս առանցքային շրջաններում: Ռուս-ուկրաինական պատերազմի սկիզբը հանգեցրել է նրան, որ Ռուսաստանի ուշադրությունը շեղվել է այս տարածաշրջաններից՝ նրա ավանդական ազդեցության երկու ոլորտներից: Օգտվելով այս աճող վակուումից՝ Իսրայելն ու Իրանը մտել են պայքարի մեջ: Առաջինն ամրապնդում է իր գործընկերությունն Ադրբեջանի հետ և նոր կապեր է հաստատում Կենտրոնական Ասիայի երկրների հետ, իսկ երկրորդը ընդլայնում է կապերը Հայաստանի հետ և ամրապնդում իր դիրքերը Կենտրոնական Ասիայում: Մինչդեռ Թուրքիան տեղաշարժվում է արևմտյան և եվրասիական ճամբարների միջև։ «Ավանդաբար Ռուսաստանը գերիշխում է ինչպես Կովկասում, այնպես էլ Կենտրոնական Ասիայում: Նույնիսկ այն բանից հետո, երբ Խորհրդային Միության փլուզմամբ այս նախկին խորհրդային հանրապետությունները փախան Մոսկվայի անմիջական վերահսկողությունից, Ռուսաստանը շարունակում է Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի պետությունները դիտել որպես իր «մոտ արտերկրի» անբաժանելի մասեր:

Չնայած այս ամուր կապերին, կան նշաններ, որ այս տարածաշրջաններում ռուսական գերակայությունը սկսում է խարխլվել», – նշվել է հոդվածում: Հայաստանը, Վրաստանը և Ադրբեջանը դիվերսիֆիկացնում են իրենց արտաքին և տնտեսական քաղաքականությունը: Իրանը ճանապարհներ է մշակում Հայաստանի և Վրաստանի միջով՝ ձգտելով ամուր կապեր հաստատել Իրանի և Վրաստանի սևծովյան նավահանգիստների միջև: Ե՛վ Հայաստանը, և՛ Վրաստանը բարելավել են հարաբերությունները Սաուդյան Արաբիայի հետ։ Մինչդեռ Ադրբեջանն, ըստ տեղեկությունների, թույլ է տվել Իսրայելին օգտագործել իր բազաներն Իրանի օդային տարածք հետախուզական թռիչքներ իրականացնելու, ինչպես նաև Իրան հետախուզական օպերատորներ ուղարկելու համար՝ Թեհրանի միջուկային ծրագիրը խաթարելու համար: Իսրայելի ցանկացած հարված Իրանի միջուկային օբյեկտներին, հավանաբար, կանցնի Ադրբեջանի տարածքով: Միևնույն ժամանակ, 2016-2020 թվականներին Ադրբեջանը Իսրայելից ստացել է իր հիմնական սպառազինությունների 69 տոկոսը, ինչը կազմել է Իսրայելի սպառազինության ընդհանուր արտահանման 17 տոկոսն այդ տարիներին: Իսրայելը նույնպես իր նավթի 30 տոկոսը ներկրում է Ադրբեջանից։ Բաքուն օգտագործել է իսրայելական զենքը Հայաստանի հետ Արցախի շուրջ իր պարբերական հակամարտությունների ժամանակ։ Ադրբեջանի հետ հարաբերություններն ամրապնդելու Իսրայելի ջանքերը, ըստ երևույթին, էապես չեն թուլացել Ադրբեջանի և Թուրքիայի միջև աճող ռազմավարական գործընկերության պատճառով։ Այնուամենայնիվ, թուրք-ադրբեջանական հարաբերությունները, ի վերջո, կարող են սահմանափակել ադրբեջանա-իսրայելական հարաբերությունների կայունությունն։ Իսրայելը և Հայաստանը, միևնույն ժամանակ, էականորեն չեն ընդլայնել հարաբերությունները՝ չնայած իրենց նմանությանը որպես փոքր, պայքարող պետություններ, որոնք բախվում են ավելի մեծ թշնամիների և գոյության սպառնալիքների: