Ֆրանցիսկոս պապի հայտարարությունները Հայաստանի մասին և նրա այցը Հայաստան
Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը՝ հայտնի իր համարձակ և արդարախոս մոտեցումներով, Հայաստանի և հայ ժողովրդի մասին մի քանի անգամ հանդես է եկել հիշարժան հայտարարություններով՝ ինչպես Վատիկանում, այնպես էլ Հայաստան կատարած պաշտոնական այցի ընթացքում։
Ցեղասպանության ճանաչում՝ Վատիկանում (2015 թ.)
2015 թվականի ապրիլի 12-ին՝ Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի կապակցությամբ, Վատիկանի Սուրբ Պետրոսի տաճարում Հռոմի պապը մատուցեց հատուկ պատարագ՝ ի հիշատակ ցեղասպանության զոհերի։ Այդ պատարագի ժամանակ Ֆրանցիսկոսը օգտագործեց «20-րդ դարի առաջին ցեղասպանություն» ձևակերպումը՝ վկայակոչելով Հովհաննես Պողոս II-ի և Գարեգին Բ-ի 2001 թ. համատեղ հայտարարությունը։
Այս հայտարարությունը լայն արձագանք ստացավ միջազգային մամուլում և մեծ հուզում առաջացրեց Թուրքիայում, սակայն Հայաստանը պաշտոնապես շնորհակալություն հայտնեց պապին՝ պատմական արդարությունը ճանաչելու և հստակ դիրքորոշում ցուցաբերելու համար։
Պաշտոնական այց Հայաստան (2016 թ. հունիսի 24–26)
2016 թվականի ամռանը Ֆրանցիսկոս պապն այցելեց Հայաստան՝ պաշտոնական և հոգևոր այցով. Այցը նշանավորվեց մի շարք կարևոր արարողություններով ու ուղերձներով՝
Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք – Պապը այցելեց Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր, ծաղիկներ խոնարհեց անմար կրակի մոտ և աղոթք բարձրացրեց զոհվածների հոգիների խաղաղության համար։
Հայտարարություն նախագահական նստավայրում – Նախագահ Սերժ Սարգսյանի ներկայությամբ Ֆրանցիսկոսը կրկին օգտագործեց «ցեղասպանություն» եզրույթը՝ ընդգծելով, որ նման ողբերգությունները չպետք է մոռացության մատնվեն։
Համատեղ աղոթք Էջմիածնում- Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում նա աղոթեց Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի հետ՝ կոչ անելով քրիստոնեական միասնության և փոխադարձ հարգանքի։
Ամփոփիչ ելույթ Գյումրիում և Երևանում – Ֆրանցիսկոս պապը խոսեց հայ ժողովրդի տոկունության, հավատի և մշակութային ժառանգության մասին՝ կոչ անելով խաղաղության, մերձեցման և հիշողության միջոցով ապագան կառուցելու։
Հայաստանից վերադառնալու ճանապարհին՝ ինքնաթիռում կազմակերպված մամուլի ասուլիսի ընթացքում, լրագրողների հարցին ի պատասխան, պապը նշեց, որ «ցեղասպանություն» բառը վաղուց է օգտագործում՝ սկսած իր հայրենի Արգենտինայից, և այն արտահայտում է իր պատմական ընկալումը, ոչ թե քաղաքական դիրքորոշում։
Աջակցություն Հայաստանին և Արցախին (2022–2023 թթ.)
Հետագա տարիներին Ֆրանցիսկոս պապը շարունակեց ուշադրություն դարձնել տարածաշրջանի զարգացումներին՝
2022 թ.՝ նա անդրադարձավ Լաչինի միջանցքի փակման հետևանքով առաջացած հումանիտար ճգնաժամին, կոչ անելով ապահովել խաղաղություն և ազատ տեղաշարժ։
2023 թ.՝ հանդես եկավ ի պաշտպանություն Լեռնային Ղարաբաղի քրիստոնեական եկեղեցիների, նշելով, որ կրոնական ժառանգությունը համամարդկային արժեք է և պետք է պահպանվի։
Դեռ երեկ՝ Սուրբ Հարության տոնի առթիվ Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապն աղոթել էր Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջնական խաղաղության համաձայնագրի և տարածաշրջանում հաշտության համար:
«Այս տոնական օրը եկեք հիշենք Հարավային Կովկասը և աղոթենք Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջնական խաղաղության համաձայնագրի շուտափույթ ստորագրման և իրականացման համար, որը տանում է դեպի տարածաշրջանում այդքան բաղձալի հաշտեցման»,– ասել էր Հռոմի պապը:
