ՔԱԿ-ի հետ խաղաղության ձախողման դեպքում Թուրքիան կվերսկսի լայնածավալ ռազմական գործողություններ Հյուսիսային Իրաքում և Սիրիայում․ Stratfor
Քրդական աշխատավորական կուսակցության (PKK, ՔԱԿ) լուծարումը կնվազեցնի խմբի անմիջական անվտանգության սպառնալիքը Թուրքիայի համար, սակայն խաղաղության գործընթացը կմնա փխրուն՝ ՔԱԿ-ի ներքին մասնատման, առանձին ահաբեկչական հարձակումների և քրդամետ զիջումների շուրջ վեճերի ֆոնին, ինչը կարող է զրկել իշխող կոալիցիային այն քաղաքական աջակցությունից, որն անհրաժեշտ է նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին՝ 2028 թվականին վերընտրվելու համար. այս մասին գրել է Stratfor վերլուծական կենտրոնը։
Ինչպես նշվել է, մայիսի 12-ին ՔԱԿ-ը հայտարարել է ինքնալուծարվելու և Թուրքիայի հետ տասնամյակներ շարունակվող զինված հակամարտությունը դադարեցնելու մասին։
Խումբը հայտարարել է, որ իր բանտարկված հիմնադիր և առաջնորդ Աբդուլլահ Օջալանը կղեկավարի լուծարման «գործնական գործընթացը», սակայն չի նշել կոնկրետ պահանջներ, զիջումներ կամ գործընթացի ժամանակացույց։ ՔԱԿ-ի հայտարարված լուծարմանն ի պատասխան՝ իշխող Արդարություն և զարգացում կուսակցության (ԱԶԿ) խոսնակը հայտարարել է, որ դա «կարևոր քայլ է դեպի ահաբեկչությունից զերծ Թուրքիա»։ ՔԱԿ-ի հայտարարությունը հնչել է այն բանից հետո, երբ Օջալանը փետրվարին կոչ է արել զինաթափել և լուծարել խումբը, որից հետո ՔԱԿ-ը հրադադարի կոչ է արել Թուրքիային ՝ պայմանով, որ կստեղծվի խաղաղության բանակցությունների «իրավական շրջանակ»։ Մայիսի 5-7-ը կուսակցությունը համաժողով է անցկացրել՝ քննարկելով խմբի ապագան, ինչը մեծացրել է այն ենթադրությունները, թե ՔԱԿ-ը կհայտարարի իր լուծարման մասին։
Թուրքիան, Միացյալ Նահանգները և Եվրամիությունը ՔԱԿ-ը ճանաչում են որպես ահաբեկչական կազմակերպություն։
Քրդական աշխատավորական կուսակցության հայտարարությունը հնչում է կառավարության կողմից քրդամետ «Ժողովրդական հավասարություն և ժողովրդավարություն» կուսակցության (DEM) հետ շարունակվող մերձեցման ֆոնին, քանի որ այն ձգտում է աջակցություն ստանալ ընտրական փոփոխությունների համար, որոնք թույլ կտան Էրդողանին առաջադրվել ևս մեկ ժամկետով 2028 թվականին։ Առանց հստակ իրավահաջորդի՝ ԱԶԿ-ն և նրա ծայրահեղ աջ, ազգայնական կոալիցիոն գործընկեր «Ազգային շարժում» կուսակցությունը (MHP) ակտիվացրել են Էրդողանի կողմից ևս մեկ ժամկետով առաջադրվելու կոչերը, ինչը Թուրքիայի սահմանադրությունը ներկայումս թույլ չի տալիս։ Սա, իր հերթին, կառավարությանը դրդել է քննարկել սահմանադրական բարեփոխումների հանրաքվեի կամ Էրդողանի ներկայիս ժամկետի ավարտից առաջ վաղաժամկետ ընտրություններ անցկացնելու հարցը։ Սակայն այս գործողություններից յուրաքանչյուրը կպահանջի ընդդիմության աջակցությունը Թուրքիայի 600 տեղանոց Ազգային ժողովում, որտեղ DEM կուսակցությունը վերահսկում է զգալի 57 տեղ։ Սակայն, Դեմոկրատական կուսակցությունը, հավանաբար, չի աջակցի կառավարության ջանքերին՝ երկարաձգելու Էրդողանի նախագահությունը՝ առանց քրդամետ զիջումների։
Այս սցենարում քրդական ինքնավարության վերաբերյալ վեճերի շուրջ հավանական փակուղին կարող է ոչ միայն օտարացնել Դեմոկրատական կուսակցությունը, այլև՝ փլուզել ամբողջ խաղաղության գործընթացը: Սա, իր հերթին, զգալիորեն կնվազեցնի Էրդողանի՝ 2028 թվականին վերընտրվելու հավանականությունը, քանի որ մյուս ընդդիմադիր կուսակցությունները շատ քիչ հավանական է, որ աջակցեն անհրաժեշտ ընտրական փոփոխություններին:
Անվտանգության տեսանկյունից՝ Քրդական աշխատավորական կուսակցության լուծարումը կարճաժամկետ հեռանկարում կնվազեցնի ահաբեկչական հարձակումների ռիսկը, չնայած առանձին միջադեպեր կարող են տեղի ունենալ, քանի որ Քրդական աշխատավորական կուսակցության ավելի զինյալ տարրերը փորձում են խափանել խաղաղության գործընթացը: Այնուամենայնիվ, լուծարման կոչը կարող է աստիճանաբար խորացնել ՔԱԿ-ի ներսում առկա ներքին պառակտումները, հատկապես այն պատճառով, որ որոշ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ վերջերս կասկածներ են հայտնել Թուրքիայի կառավարության կողմից խաղաղության գործընթացին հանձնառության վերաբերյալ:
Եթե ՔԱԿ-ի ներսում գործող խմբավորումներն այս գործընթացը համարեն դանդաղաշարժ, դժգոհ լինեն Թուրքիայի կառավարության կողմից քրդերին առաջարկված զիջումներից կամ կորցնեն վստահությունը Օջալանի ղեկավարության նկատմամբ, նրանք կարող են առանձնանալ և ստեղծել նոր խումբ, որը կվերսկսի զինված հակամարտությունը՝ քրդական ավելի մեծ ինքնավարության կամ անկախության համար:
Թեև Թուրքիան, հավանաբար, կհանդուրժի որոշ առանձին ահաբեկչական հարձակումներ, այդուամենայնիվ, եթե քրդական զինյալների սպառնալիքը շարունակվի, կառավարությունը կարող է վերսկսել ավելի լայնածավալ ռազմական գործողություններ քրդերի դեմ, ինչը նույնպես կխափանի խաղաղության գործընթացը: Եթե խաղաղության գործընթացը խափանվի, Թուրքիան, հավանաբար, կվերսկսի ավելի լայնածավալ ռազմական գործողություններ Հյուսիսային Իրաքում և Սիրիայում՝ քրդական զինյալների դեմ պայքարելու համար՝ ավիահարվածների ավելացման և հնարավոր է՝ սահմանափակ ցամաքային գործողությունների միջոցով:
