Նիկոլ Փաշինյանը և կինն իրենց պահում են դասական շանտաժիստների պես․ կաթողիկոսի դեմ պայքարը վերածվել է իշխանության համար պայքարի․ Взгляд

«Գլխավոր մաֆիոզը», «գլխավոր պեդոֆիլները»՝ այս բոլոր կեղտոտ մակդիրներն ու վիրավորանքները հիմա լսվում են ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ընտանիքի ներկայացուցիչների և անձամբ իր շուրթերից՝ ուղղված Հայ Առաքելական Եկեղեցու բարձրագույն հոգևորականությանը: Փաշինյանը պահանջում է տապալել գործող կաթողիկոսին և ընտրել նորին: Մենք բախվում ենք հայոց պատմության մեջ աննախադեպ սկանդալի: Փաշինյանի հայտարարությունը սենսացիոն է, եզակի և միևնույն ժամանակ խորհրդավոր: Սա դիտարկվող պատմության մեջ առաջին դեպքն է, երբ աշխարհիկ պետության կառավարության ղեկավարը պահանջում է բարձրաստիճան կրոնական առաջնորդի հրաժարականը. այս մասին գրել է Взгляд թերթը։

Ինչպես նշվել է, փաստն այն է, որ Հայաստանն այն քիչ եվրոպական երկրներից մեկն է, որտեղ քրիստոնեական եկեղեցին շատ ավելի մեծ դեր է խաղում, քան պարզապես կրոնական դավանանքը: Հայ Առաքելական Եկեղեցու դիրքը հայ հասարակությունում համեմատելի է այն կարգավիճակի հետ, որն ունեն Հունական եկեղեցին (այն ընդհանրապես անջատված չէ պետությունից) կամ Սերբական Ուղղափառ եկեղեցին իրենց ժողովուրդների և պետությունների կյանքում: Սրանք ոչ միայն հզոր կրոնական կառույցներ և բարոյական կամերտոններ են, այլև՝ ուժեր, որոնք կարող են ազդել երկրի և հասարակության իրավիճակի վրա:

Եկեղեցին Հայաստանում իսկապես ազդեցություն ունի։ Չնայած, ինչպես նկատել է թերթն, Էջմիածինը երբեք չի չարաշահել իր դերը հայ հասարակության մեջ։

Ընդգծվել է, որ Փաշինյանի կողմից նախաձեռնված Հայաստանի և ամբողջ հայ ժողովրդի արմատական վերաձևավորումը (Սահմանադրության, ազգային խորհրդանիշների փոփոխություն, Ռուսաստանի հետ կապերի խզում և արտաքին քաղաքականության մեջ պատմական մոտեցումից հրաժարում) լիարժեք ընթացքի մեջ է։ Միևնույն ժամանակ, չնայած վարչապետ Փաշինյանի նկատմամբ խիստ բացասական վերաբերմունքին, Հայաստանում չկա կազմակերպված ուժ, որը կհակադրվի նրա քաղաքական կուրսին։ Նախկին վարչապետ և նախագահ Սերժ Սարգսյանի «Պատիվ ունեմ» ազգային-պահպանողական դաշինքը չկարողացավ ստանձնել հիմնական ընդդիմադիր ուժի գործառույթը։ Այս համատեքստում՝ մինչև վերջերս ՀԱԵ-ն էր, որը մնաց այն ուժը, որը կարող էր միավորել հայ հասարակությանը պահպանողական դիրքերում՝ չնայած կաթողիկոս Գարեգին II-ը երբեք բացահայտորեն չի խոսել Փաշինյանի դեմ՝ նախընտրելով խուսափողական կրոնական ձևակերպումներ, ինչպես վայել է եկեղեցու ղեկավարին։

Ի պատասխան՝ Փաշինյանը և նրա կինը՝ Աննա Հակոբյանը, հեռակա կարգով, սովորաբար սոցիալական ցանցերում, չափազանց կոպիտ արտահայտություններ են արել Հայ Առաքելական եկեղեցու, կաթողիկոսի և առանձին եպիսկոպոսների հասցեին։ Սկանդալի ֆոնին վարչապետն առաջարկել է փոխել Հայ Առաքելական եկեղեցու ղեկավարի ընտրության կարգը, որպեսզի պետությունը վճռորոշ ձայն ունենա ընտրություններում, իսկ թեկնածուները ենթարկվեն էթիկայի ստուգման։ Սա անհնար է եկեղեցու և պետության բաժանման համատեքստում։

Взгляд-ը հիշեցրել է, որ անցյալ տարի ընդդիմությունը պատրաստ էր Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանին առաջադրել վարչապետի պաշտոնում։ Դա պայմանավորված էր նրանով, որ երկրում զանգվածային բողոքի ցույցեր սկսեցին Տավուշում Ադրբեջանի հետ սահմանազատման գործընթացի մեկնարկից հետո։ Այնուհետև եպիսկոպոս Գաստանյանը գլխավորեց «Տավուշը հայրենիքի համար» շարժումը, որը կազմակերպեց ոչ միայն զանգվածային բողոքի ցույցեր սահմանին, այլև՝ երթ դեպի Երևան։ Փաշինյանի կառավարությունն աննախադեպ արշավ սկսեց Տավուշի եպիսկոպոսին վարկաբեկելու համար։ Հնարավոր է՝ հենց այդ ժամանակ Փաշինյանը բավականաչափ «հասունացավ», որպեսզի «Հայաստանի վերաձևավորման» մեջ ներառի նաև Հայ Առաքելական Եկեղեցու դերի նսեմացումը և ազգ կազմող եկեղեցու իջեցումը պետական գերատեսչության մակարդակի։

Միևնույն ժամանակ, ուշագրավ է, թե ինչ դեր սկսեց Փաշինյանը տալ Հայաստանում այլընտրանքային կրոնական դավանանքներին, առաջին հերթին՝ Հայ ծեսի կաթոլիկ եկեղեցուն և տարբեր տեսակի բողոքական միավորումներին։ Բացի այդ՝ Փաշինյանի հարձակումը կաթողիկոսի վրա տեղի ունեցավ հենց այն ժամանակ, երբ Շվեյցարիայում անցկացվում էր «Կրոնական ազատություն. հայկական հոգևոր, մշակութային և պատմական ժառանգության պահպանումը Լեռնային Ղարաբաղում» համաժողովը։ Այն ավարտվեց եզրափակիչ հայտարարության ընդունմամբ, որը կոչ էր անում համակարգված միջազգային գործողություններ ձեռնարկել՝ հայկական կրոնական և մշակութային ժառանգությունը, ժողովրդի իրավունքները և հայ ազգի անվտանգությունը պաշտպանելու համար։

Նյուանսն այստեղ այն է, որ այս համաժողովը անցկացվել է Շվեյցարիայի բողոքական եկեղեցու հետ համատեղ Բեռնում, և Փաշինյանն ինքը հույս ուներ աջակցելու Հայաստանի բողոքական եկեղեցիներին, ինչը չաշխատեց։

«Մարտավարական առումով՝ Նիկոլ Փաշինյանը իրեն պահում է դասական շանտաժիստի նման։ Ոչ ոք երբեք չի տեսել կաթողիկոսի որևէ «զավակի», չնայած այն հանգամանքին, որ Փաշինյանը և նրա կինը մի քանի ամիս է, ինչ սպառնում են Գարեգին II-ին «բացահայտմամբ»։ Ակնհայտ է, որ Փաշինյանի համար կաթողիկոսի և ընդհանրապես ՀԱԵ-ի դեմ պայքարը վերածվել է իշխանության համար պայքարի և, ընդհանրապես, նրա կողմից սկսված Հայաստանի վերաձևավորման ևս մեկ ճակատի։ Շանտաժն ու սպառնալիքները, կարծես, սկանդալի միայն սկիզբն են։ Փաշինյանի համար այժմ դժվար կլինի նահանջել և ձևացնել, թե ինքն ու իր կինը երբեք նման բան չեն ասել Գարեգին II-ին և ամբողջ Հայ եկեղեցուն։ Եվ Էջմիածինն այդքան հեշտությամբ չի հանձնվի»,- գրել է թերթը։