ՀՀ-ում կայանալիք ընտրություններից առաջ կարելի է սպասել ներկայիս կառավարության և ՀԱԵ-ի միջև լարվածության հետագա սրում․ Известия

ՀՀ-ում գործարար Սամվել Կարապետյանի կալանքի մի քանի հնարավոր պատճառներ կան։ Նիկոլ Փաշինյանը, այսպիսով, փորձում է վերացնել ուժեղ խաղացողի, ով ժողովրդականություն է վայելում, ունի բավարար ֆինանսական միջոցներ և պոտենցիալ կարող է շփոթեցնել երկրի ներկայիս ղեկավարությանը 2026 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում։ Անձամբ Կարապետյանը չի կարող մրցակցել Փաշինյանի հետ, քանի որ նա Ռուսաստանի քաղաքացի է, բայց կարող է լավ միջնորդի դեր խաղալ ընդդիմության շարքերում․ այս մասին գրել է Известия-ն։

Բացի այդ՝ Հայաստանի ներկայիս իշխանությունները ձգտում են վերաբաշխել երկրի հիմնական ակտիվները. պատահական չէ, որ վարչապետը հայտարարել է Կարապետյանի՝ «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ընկերությունն ազգայնացնելու ծրագրերի մասին: Հայաստանի ղեկավարությունը նաև բարձրացնում է ջերմաստիճանը Հայ Առաքելական եկեղեցու հետ հակամարտության մեջ՝ ազդանշան ուղարկելով նրանց, ովքեր աջակցում են եկեղեցուն աշխարհիկ իշխանությունների հետ այս հակամարտության մեջ:

Ինչպես ընդգծվել է, Հայ Առաքելական եկեղեցին հարուստ պատմություն ունի և շատ կարևոր դեր է խաղում հայ ժողովրդի կյանքում։ ՀԱԵ գործունեության շնորհիվ՝ մի քանի դար շարունակ հայ ժողովուրդը կարողացել է պահպանել իր գոյությունն ու ինքնությունն, առաջին հերթին՝ լեզուն և մշակույթը։

Այսօր եկեղեցին մնում է Հայաստանի ամենահեղինակավոր ազգային և հասարակական ինստիտուտներից մեկը։ Վստահության առումով՝ այն նույնիսկ գերազանցում է որոշ քաղաքական կուսակցությունների։ Բազմաթիվ սոցիոլոգիական հարցումներ հաստատում են, որ հենց Հայ Առաքելական եկեղեցին է վայելում ամենաբարձր վստահությունը երկրի բոլոր սոցիալ-քաղաքական ինստիտուտների շարքում։ Ըստ կայքի՝ այս իրավիճակի համար կան երկու հիմնական պատճառ։

Նախ՝ պատերազմ տեսած հասարակություններում հաճախ նկատվում է կրոնականության աճ. աճում է հավատացյալների թիվը և եկեղեցիներ այցելելու հաճախականությունը։

Երկրորդ՝ հայ հասարակության մեջ կուտակվում է դժգոհություն գործող կառավարությունից՝ թե՛ 2020 թվականի հակամարտությունում կրած պարտության, թե՛ երկրի ղեկավարության կողմից ընտրված ներքին և արտաքին քաղաքականության արդյունավետության վերաբերյալ կասկածների պատճառով։ Ընդդիմադիր ուժերի թուլացման արդյունքում՝ Հայաստանում ձևավորվել է քաղաքական վակուում, որը բնակչության բոլոր շերտերի կողմից միշտ չէ, որ ընկալվում է որպես բավարար չափով լրացված։ Այս պայմաններում՝ այն ավելի ու ավելի է լրացվում Հայ Առաքելական եկեղեցու կողմից։

Նշվել, որ պետության և եկեղեցու միջև հարաբերությունները նույնպես փոխվել են։ Համաձայն Հայաստանի Սահմանադրության՝ եկեղեցին անջատ է պետությունից, և եկեղեցական հարցերը գտնվում են աշխարհիկ իշխանությունների իրավասությունից դուրս։ Սակայն 2018 թվականին իշխանության գալուց ի վեր Նիկոլ Փաշինյանը նպատակ է հետապնդել վերահսկողություն ստանձնել այս ինստիտուտի նկատմամբ՝ հեռացնելով Գարեգին Բ կաթողիկոսին և ընտրելով նորին։ Սա հատկապես ակնհայտ է դարձել 2020 թվականի Ղարաբաղյան պատերազմից հետո։ Աշխարհիկ իշխանությունները և եկեղեցական ղեկավարությունը ունեցել և շարունակում են ունենալ տարբեր դիրքորոշումներ Ղարաբաղի հարցի, Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորման, ինչպես նաև ընդհանուր ազգային քաղաքականության վերաբերյալ։ Արդյունքում՝ երկու ինստիտուտների միջև ձևավորվել են նկատելի լարվածություններ։ Գոյություն ունեցող հակասությունների ամենաակնառու դրսևորումներն էին Գարեգին Բ կաթողիկոսի կողմից Փաշինյանի դեմ 2020 թվականի ղարաբաղյան պատերազմում հայկական բանակի պարտության համար մեղադրանքները և նրա հրաժարականի կոչերը, ինչպես նաև 2024 թվականի իրադարձությունները, երբ Տավուշի թեմի արքեպիսկոպոս Բագրատ Գալստանյանը բացահայտորեն դեմ արտահայտվեց հայ-ադրբեջանական սահմանի սահմանազատմանը և գլխավորեց երկրի վարչապետի հրաժարականին ուղղված բողոքի ցույցերը։
Վերջերս իշխանությունների հռետորաբանությունը Հայ Առաքելական եկեղեցու նկատմամբ ավելի է կոշտացել, Նիկոլ Փաշինյանը և նրա կինը չեն խնայում իրենց խոսքերն՝ առաջ քաշելով նոր պահանջներ և մեղադրանքներ եկեղեցու դեմ։ Եկեղեցին հայ ժողովրդի հիմնական հենասյուներից մեկն է, և հակաեկեղեցական քաղաքականությունը կարող է հանգեցնել հայ հասարակության ներսում պառակտման սրմանը։

«Հաշվի առնելով, որ մինչև Հայաստանում հաջորդ խորհրդարանական ընտրությունները մնացել է մեկ տարուց էլ պակաս ժամանակ, կարելի է սպասել ներկայիս կառավարության և Հայ Առաքելական եկեղեցու միջև լարվածության հետագա սրում: Իշխող քաղաքական ուժի վարկանիշի անկման և հասարակական դժգոհության աճի ֆոնին՝ իշխանությունները կարող են ուժեղացնել ճնշումն այն հաստատությունների վրա, որոնք վայելում են բնակչության շրջանում բարձր վստահություն և կարողանում են ազդել հասարակական կարծիքի վրա: Այս համատեքստում՝ եկեղեցին՝ որպես հեղինակավոր և անկախ հաստատություններից մեկը, դառնում է պոտենցիալ թիրախ», – գրել է Известия-ն:

Հավելվել է, որ այս պահին Հայ Առաքելական եկեղեցու դիրքորոշումը մնում է զուսպ՝ չնայած առանձին քաղաքական հայտարարություններին, որոնք հիմնականում հակադարձ բնույթի են և ուղղված են եկեղեցու ինստիտուցիոնալ անկախության պաշտպանությանը: Հոգևորականությունը խուսափում է պայքարին անմիջական մասնակցությունից՝ սահմանափակվելով տեղի ունեցողի բարոյական գնահատմամբ: Այնուամենայնիվ, հիմնական ընդդիմադիր ուժերը՝ հիմնականում «Ես պատիվ ունեմ» և «Հայաստան» դաշինքները, բացահայտորեն աջակցություն են հայտնում եկեղեցուն՝ աճող ճնշման պայմաններում, այն դիտարկելով որպես ազգային ինքնության հիմնասյուներից մեկը և գործող կառավարությանը հնարավոր հակակշիռ:

«Եթե պետության և եկեղեցու միջև հակամարտությունը շարունակի խորանալ, դիմադրությունը կարող է դուրս գալ բաց քաղաքական ասպարեզ, որտեղ գլխավոր դերը կխաղան եկեղեցու ղեկավարության հետ համակարգված գործող ընդդիմադիր ուժերը: Նման սցենարի իրականացումը կարող է վերափոխել ներքաղաքական օրակարգը՝ եկեղեցու ապագայի համար պայքարը դարձնելով առաջիկա խորհրդարանական քարոզարշավի հիմնական թեմաներից մեկը», – եզրափակել է կայքը: